Vandaag bespreekt de Utrechtse gemeenteraad wat er lokaal gedaan kan worden voor dakloze arbeidsmigranten. Hoewel Utrecht veel inzet op opvang, begeleiding en informatievoorziening, ontbreekt landelijke regie, structurele registratie en financiële ondersteuning nog altijd. Daardoor komen arbeidsmigranten vaak pas in beeld als de problemen al groot zijn. Ook ontbreekt het aan landelijke wetgeving en handhaving die uitbuiting écht tegengaat. Aanbevelingen uit een landelijk rapport om misstanden rondom arbeidsmigranten te voorkomen, zoals een verplichte registratie van arbeidsmigranten, de scheiding van werk- en wooncontracten, een vergunningenstelsel voor uitzendbureaus en betere controle op werkgevers, zijn nog steeds niet volledig uitgevoerd. Zolang die wettelijke basis ontbreekt, blijft misbruik mogelijk. De verantwoordelijkheid voor de gevolgen ligt vervolgens bij gemeenten, die daar onvoldoende middelen of bevoegdheden voor hebben. Deldjou Fard: “Zonder stevige landelijke regels blijven malafide constructies in stand. Zolang de wet achterloopt, blijven arbeidsmigranten kwetsbaar en staan gemeenten machteloos."
Bescherming met een menselijk gezicht
Ook al laat het Rijk het op veel fronten afweten, blijft GroenLinks lokaal knokken voor wat wél kan. Deldjou Fard: "Iedereen in Utrecht heeft recht op bescherming, ook wie tijdelijk hier werkt. Daarom pleit ik vandaag in het debat voor stevige inzet van de gemeente, in combinatie met politieke druk op Den Haag.” GroenLinks wil dat de gemeente inzet op snellere toegang tot een burgerservicenummer (BSN), zodat arbeidsmigranten eerder hulp kunnen krijgen wanneer hun werk of huisvesting wegvalt. Nu duurt dat proces vaak weken, met alle risico’s van dien. Daarnaast moet er toegang blijven tot zorg, ook voor wie formeel buiten het systeem valt. GroenLinks stelt voor om de inzet van een straatpsychiater opnieuw te verkennen, zodat de meest kwetsbare mensen op straat beter bereikt worden. Tegelijk is preventie cruciaal en roept Deldjou Fard de gemeente op om samen te werken met vakbonden en werkgevers om eerder signalen op te vangen. In gesprekken met ondernemers moet de bescherming van arbeidsmigranten een vast onderdeel zijn. "Een fatsoenlijke behandeling van mensen is geen bijzaak. Het is een fundament van een eerlijke stad én een fatsoenlijk land", zegt Deldjou Fard.
Samenwerken waar het kan
GroenLinks erkent wat Utrecht al doet: opvang via stichting Barka, het informatiepunt van het Utrecht International Center, en de voorbereiding van een gecoördineerde aanpak. Ook is het positief dat het Rijk middelen beschikbaar stelt om de pilot voor opvang en begeleiding te verlengen, en dat de gemeente daarvoor zelf extra geld heeft gereserveerd. “Toch is dit een gesprek dat we structureel moeten blijven voeren, in de stad én met het Rijk. Want de groep arbeidsmigranten zal de komende jaren alleen maar groeien. Dat vraagt om vooruitdenken, heldere keuzes en politieke moed. Niet wegkijken, maar organiseren; niet afschuiven, maar beschermen. Daarvoor hebben we als stad het rijk echt nodig", bepleit Deldjou Fard. "Als we nú geen rechtvaardige basis leggen, bouwen we verder op kwetsbaarheid en willekeur. Deze mensen verdienen beter."