Tegen de stroom in een solidaire stad, ondanks het Rijk

We zeiden het al tijdens de algemene beschouwingen: er waait een gure rechtse wind. Door de keuzes van de vorige regering moeten we enorm bezuinigen. Door de plannen van de huidige regering moeten we ook nog eens onze rechtsstaat bewaken. We maken ons enorme zorgen over de solidariteit in dit land en we hopen dat we polarisatie kunnen voorkomen. In Utrecht willen blijven laten zien dat het anders kan.

Daarom dienen we een motie in om in Utrecht met elkaar de verbinding te blijven zoeken, het gesprek te blijven zoeken en zo begrip voor elkaar te kweken. Deze motie is mede namens PvdA, Student&Starter en EenUtrecht en draagt het college op om:

  • In kaart te brengen welke specifieke acties al worden ingezet om polarisatie in de samenleving tegen te gaan en te onderzoeken welke aanpassingen en/of aanvullende acties, gezien de huidige context van het land, nodig zijn in Utrecht om polarisatie verder te verminderen.
  • De raad hierover per brief te informeren uiterlijk in het eerste kwartaal van 2025.

In Utrecht laten we al jarenlang zien dat het anders kan. Dat humaan beleid ook effectief beleid is. We hebben een plan Einstein waar we trots op zijn, we zorgen voor perspectief via de LVV. We steunen daarom straks vol overtuiging twee voorstellen waarbij we de financiering voor de LVV aankomend jaar regelen en waar we de bezuiniging op plan Einstein terugdraaien.

Deze humane manier van werken willen we voortzetten. De keuzes die dit kabinet maakt op het gebied van asiel, en de bijbehorende grootschalige bezuinigingen, staan haaks op onze keuzes. We moedigen het college aan om door te gaan met hun eigen koers. Om dat kracht bij te zetten, dienen we een motie in, want we moeten ons blijven uitspreken. 

  1. Namens Utrechters te blijven pleiten voor een humaan asielbeleid bij de landelijke regering.
  2. Samen met andere gemeenten binnen de VNG:
    • De Spreidingswet te ondersteunen.
    • Te blijven aandringen bij COA en het Ministerie voor minimumeisen aan asielopvang. 
    • Statushouders voorrang op sociale huurwoningen te blijven geven.
    • De landelijke uitrol van de LVV te blijven ondersteunen zover mogelijk en niet mee te werken aan maatregelen die voor deze groep tot dakloosheid of strafbaarstelling leiden 

Deze motie is ook namens PvdA, EenUtrecht, D66,ChristenUnie, Student&Starter, Bij1 en Horizon.

Tegenbegrotingen
Door de keuzes van het Rijk en de bijbehorende missende financiën moeten wij nu dealen met de lastige gevolgen. Het is meer dan ooit nodig om prioriteiten te stellen. Daarom waarderen wij het enorm dat partijen laten zien wat hun keuzes zijn. 

Verschillende partijen doen tegenvoorstellen die de accenten van de eigen partij goed laten zien. Er worden grote verschuivingen voorgesteld, meer dan in anderen jaren. Complimenten hiervoor, want het is veel werk. In de tegenvoorstellen zitten voorstellen om bezuinigingen niet door te voeren die wij ook belangrijk vinden. Gelukkig kunnen we elkaar daar dus in vinden. De combinaties van veel voorstellen en dekkingen zijn echter niet onze keuze. De VVD heeft ook een toekomstvisie geschreven, hierin kiezen zij er voor betaald parkeren terug te draaien, te bezuinigen op de u-pas en op diversiteit en inclusie. Dat zijn niet onze keuzes.   

Hoewel er dus zeker elementen uit deze tegenbegrotingen terugkomen in onze voorstellen, zullen wij niet voor deze tegenbegrotingen stemmen. Voor ons is het belangrijk dat er een goede balans is tussen de drie prioriteiten die wij in ons coalitieakkoord hebben benoemd, om zo te werken aan een solidaire en groene stad. 

Drie prioriteiten

Voor die sociale en groene stad is het keihard nodig om in te zetten op een stad waar we er zijn voor de meest kwetsbare inwoners, waar we zorgen voor betaalbare woningen en waar we werken aan duurzaamheid en biodiversiteit.

Het college heeft ervoor gekozen om de armoederegelingen bij de bezuinigingen vrijwel te ontzien. Daar zijn we trots op. Wel wordt een pijnlijke bezuiniging voorgesteld op de bijzondere bijstand, waardoor mensen die een nieuwe start moeten maken daarvoor een lening krijgen in plaats van een gift. Wij vinden het lastig om mensen die al in een moeilijke situatie zitten een lening te geven, waarvan de terugbetaling mogelijk weer tot nieuwe problemen leidt. Wij staan daarom onder een voorstel om deze bezuiniging terug te draaien. 

Op wonen zetten we onverminderd voort op meer betaalbare woningen. Eerder hebben we met de ChristenUnie een initiatiefvoorstel op woningcorporaties ingediend en we staan nu onder de motie om die te behouden. 

Voor de groene en duurzame stad zien we dat we minder hard kunnen vergroenen dan waar we op hadden ingezet bij het coalitieakkoord, maar dat betekent gelukkig zeker niet dat we hier geen stappen meer gaan maken. Er komt straks nog een voorstel om een gedeelte van de bezuiniging op groen terug te draaien, waarbij we het belangrijk vinden om vooral werk te maken van de groenarme gebieden.

Dank aan het college voor de toezegging om werk te maken van de geluidsmuur tegen de motorcross. Wat ons betreft hadden we liever helemaal geen motorcross gehad: In een stad waar we soms worstelen met ruimte, bijvoorbeeld om een plek te vinden voor recycling, vinden we dat zulke functies prioriteit hebben boven de motorcross. We blijven daarnaar kijken.

In de commissie ging het uitgebreid over natuur- en milieueducatie. Niet voor niks hebben we als GroenLinks ons eerder ingezet om deze financiering mee te laten groeien met de stad, want we vinden het van enorme waarde dat alle kinderen kunnen kennismaken met de natuur en daar meer over kunnen leren. Aan de vele brieven is ook te zien hoe geliefd onze stadsboerderijen en stadstuinen zijn. Daarom hebben we gezocht naar een dekking en deze hebben we gevonden, waardoor in ieder geval de komende jaren alle locaties open kunnen blijven. We dienen een amendement in waarvan de strekking is dat we in 2024 en 2025 250.000 per jaar vrijmaken voor Utrecht Natuurlijk en in 2026 200.000. Dit amendement dienen we in samen met PvdA, ChristenUnie, Partij voor de Dieren en Student&Starter.

Ongelijk investeren voor gelijke kansen

Ook buiten de drie genoemde prioriteiten vinden we het belangrijk dat we ongelijk investeren voor gelijke kansen. Daarom hebben we op sport en cultuur nog voorstellen. Ook bij sport hebben we goed gekeken of het ongelijk investeren goed is toegepast. Daarom waren wij verbaasd dat juist een initiatief als Ladyfit buiten de boot valt, omdat juist dit initiatief ervoor zorgt dat vrouwen die anders niet zouden sporten toch gaan sporten. We hebben daarom een amendement om Ladyfit te behouden en dit te dekken uit een verhoging van de leges. We dienen dit samen in met DENK, EenUtrecht, PvdA, ChristenUnie en Student&Starter. Later zullen er ook nog andere voorstellen komen die aansluiten bij deze dekking.

In het kader van ongelijk investeren vinden we de bezuiniging op de amateurkunst pijnlijk, omdat daar juist de koren, orkesten en theatergroepen van onze eigen inwoners door worden geraakt. Wij kiezen ervoor die bijdrage te behouden, door iets van de subsidies van de grote drie instellingen af te halen. Daarom dienen we een amendement in met PvdA, Student&Starter en EenUtrecht waarvan de strekking is dat er vanaf 2029 jaarlijks 420.000 euro van de subsidies voor de drie grote instellingen afgaat, om zo de amateurkunst structureel te redden.

Omdat we weten dat dit pas over een paar jaar kan, doen we middels een motie de oproep om in gesprek te gaan met deze drie grote instellingen of zij deze bijdrage al eerder kunnen missen om de amateurkunst te steunen. Deze motie is met PvdA, Student&Starter en EenUtrecht en het dictum luidt:

  1. Om in overleg met Stadschouwburg, Tivoli en Centraal museum tot een overbrugging te komen voor het overgebleven incidentele financiële gat om de basissubsidie tot 2029 te kunnen bekostigen;
  2. Hierbij eventueel ook gebruik te maken van de eenmalige onderbesteding van 200.000 euro op amateurkunsteducatie;
  3. En hiertoe een voorstel te doen bij de programmabegroting.

Omdat deze dekking onzeker is, is er wat ons betreft ook een andere goede dekking. Er zijn een aantal mensen en partijen die de bussluis in Overvecht wilden verwijderen. De kosten daarvan zijn uiteindelijk veel hoger dan eerder werd gedacht. Bovendien is duidelijk geworden dat er ook heel veel bezwaren zijn gekomen op deze voorgenomen verwijdering. GroenLinks behoudt liever de bussluis, om zo minder verkeersstromen te hebben. Dat is én goed voor het milieu én goed voor de financiën. Daarom hebben we een amendement om de bussluis te behouden en de 1 miljoen te gebruiken om de amateurkunst in de tussentijd te financieren. Deze dienen we samen in met de Partij voor de Dieren.

Afronding
Voordat ik ga afronden heb ik nog een motie over de raadstoets, een goed gebruik in deze raad. Dit jaar hebben raadsleden hard gewerkt aan de raadstoets voor veiligheid en samenleven en sport. De aanbevelingen dragen bij aan het inhoudsrijker en leesbaarder maken van de jaarstukken en versterkt de rol van de raad. We staan onder de motie over de raadstoets samenleven en veiligheid en we dienen zelf de motie in voor veiligheid samen met VVD, D66, CDA, PvdA, UtrechtNu!, ChristenUnie, EenUtrecht, Stadsbelang Utrecht en Volt met als dictum:

Draagt college op om:

  1. De aanbevelingen zoals verwoord in de raadstoets in goed overleg met de raad over te nemen en te verwerken in de P&C documenten over dit programma en in de overige programma’s voor zover van toepassing
  2. De raad uitdrukkelijk over de opvolging van de raadstoets te informeren bij het aanbieden van de jaarstukken 2024 en 2025.

Laat het duidelijk zijn. Deze voorjaarsnota is geen feestje. Allesbehalve. De keus om te bezuinigen is niet de onze. We zien dat elke bezuiniging pijn doet en inwoners in de stad direct raakt. Maar wanneer je puin moet ruimen, dan liefst op een manier waarop je de mensen die het meest afhankelijk zijn van de overheid en die de overheid het hardste nodig hebben, het minst raakt. 
En op een manier die de toekomstbestendigheid van de stad niet raakt. We steunen nog een aantal voorstellen van andere partijen, omdat we denken dat deze de voorjaarsnota nog verder verbeteren en we zullen instemmen met de hele voorjaarsnota, omdat we zien dat er hard gewerkt blijft worden aan een duurzame en solidaire stad, ondanks de ingewikkelde tijden.