Vandaag behandelt de gemeenteraad de begroting voor het jaar 2012. In de begroting geeft het college de financiële effecten van maatregelen weer. De opbrengsten en de lasten voor het komende begrotingsjaar. Klik 'lees meer' voor de volledige bijdrage van GroenLinks Utrecht.

Voorzitter! Ik begon mijn algemene beschouwing een maand geleden met het motto ‘Tegenwind’. Na de cie-behandelingen en de brieven van het college hebben we de storm die over onze stad trekt duidelijker in beeld. Het college is bezig de laatste stormlijnen stevig in de grond vast te zetten.

Financiële risico’s, weerstandsvermogen
Wie zich voorbereidt op zwaar weer wil weten wat hij kan verwachten om de juiste maatregelen te kunnen treffen. Zo ook bij deze storm. We willen alle risico’s scherp in beeld hebben en zo spoedig mogelijk actie ondernemen om deze risico’s te minimaliseren. En niet wachten tot de Voorjaarsnota.

Daarom hebben wij bij de algemene beschouwing gevraagd om actie vanuit sociale zaken om de te verwachten tekorten voor 2012 en verder het hoofd te kunnen bieden én voortvarendheid als het gaat om de herbezinning van het beleid voor detailhandel, kantoren, bedrijven en woningen.

De actualisatie van de grondexploitaties, voorspelt voor 2011 geen problemen. Structureel is er vermoedelijk wel een probleem. Daarom vinden wij het belangrijk dat de herbezinning van het bouwprogramma spoedig plaats vindt en scenario’s oplevert die laten zien hoe we onze financiële doelstellingen kunnen halen. GroenLinks vindt het goed dat de nota’s voor de detailhandel en kantoren er inmiddels lig gen. Hulde daarvoor!

We vinden het een goede keuze om juist de leegstand aan te pakken. De nota’s over wonen en bedrijventerreinen komen binnenkort.

GroenLinks vindt het belangrijk dat de ontwikkelingen op gebied van detailhandel, kantoren, wonen en bedrijventerreinen in zijn volledigheid worden bekeken. En daarbij de prioriteringen en keuzes in het stationsgebied, Leidsche Rijn, A12 zone, Rijnenburg etc. zorgvuldig bepaalt. Daarom willen wij de analyse op het gebied van wonen en bedrijventerreinen eerder ontvangen dan januari. Voorzien van een samenhangende kadernotitie met scenario’s en keuzes om de stilstand op de vastgoedmarkt het hoofd te bieden en om te buigen in kansen.

Graag een toezegging op dit punt.

Ook ontvangen wij graag de uitwerking voor de gemeente Utrecht uit het rapport van Deloitte, waarin de grondexploitaties van verschillende steden zijn doorgelicht. En willen wij een toezegging dat we de resultaten van het door het Rijk opgedragen provinciale onderzoek naar de grondexploitatie, direct toegezonden krijgen.

GroenLinks wil graag precies weten hoe het zit met onze risico’s in Leidsche Rijn, Stationsgebied en op andere terreinen binnen Stedelijke Ontwikkeling.

Stationsgebied en RO
Voorzitter! Voor GroenLinks is het belangrijk dat de ontwikkelingen aan de Westzijde van het stationsgebied in zijn volledigheid worden bekeken en dat daarbij de deelplannen worden meegenomen. Op deze manier ontstaat er een totaal plaatje, waaruit duidelijk wordt wat de ontwikkelingen voor de stad, de bewoners en ondernemers gaan betekenen. Op het gebied van duurzaamheid, verkeer, lucht en geluid, maar ook wat betreft levendigheid, rust en ruimte (de groene corridors) en niet te vergeten voor wonen en werken. Wij vragen daarom via een motie om de voor het Jaarbeursterrein afgesproken structuurvisie te verbreden voor dit gehele samenhangende deel van de stad. Zodat we kunnen zien waar we nu staan en waar we naartoe gaan.

Economische en sociale zaken
Voorzitter! De wethouder EZ heeft onlangs de contouren voor de economische agenda gepresenteerd. Die zien er goed uit. Het Ondernemersfonds wordt als het aan ons ligt per 1 januari 2012 gerealiseerd en is een mooi voorbeeld van een goede samenwerking tussen overheid en bedrijfsleven. Wat GroenLinks betreft ligt de focus voor de economische agenda vooral op de groei van werkgelegenheid. Het samenvoegen van de begrotingen van Economische Zaken en Sociale zaken tot één begrotingsprogramma Werk & inkomen is hiervoor een mooie aanzet. De inzet op de groei van banen, met name die aan de onderkant van de arbeidsmarkt, is de beste manier om het aantal uitkeringsgerechtigden terug te dringen en daarmee de tekorten op de I-deel te verlagen. GroenLinks pleit voor een hernieuwd werkgelegenheidsoffensief.

Het succes daarvan is gekoppeld aan het maken van slimme deals met werkgevers. De motie die de PvdA zal indienen over het betrekken van werkgevers zullen wij dan ook van harte ondersteunen.

Cultuur
Wat betreft de cultuur zijn het spannende tijden. De bezuinigingen spelen vanaf 2013. De wethouder anticipeert daar goed op met een aangepaste cultuurnota. Deze nota is in het culturele veld goed ontvangen. Goed dat het College ondanks de rijksbezuinigingen onze ambitie voor Culturele Hoofdstad overeind houdt.

Welzijn
Voorzitter! Over 2011 wordt een tekort van 20 miljoen verwacht op de begroting Werk & Inkomen. Voor 2012 krijgen we te maken met een tekort van 8,8 miljoen euro op het I-deel.

En in de toekomst wordt bij ongewijzigd beleid een structureel tekort van minimaal 4 miljoen op het I-deel verwacht. Daar komt een te voorzien tekort op de WSW nog bovenop. Het is dus ontzettend belangrijk om nu actie te ondernemen.

GroenLinks is dan ook blij met de brief met mogelijkheden om de structurele tekorten te minimaliseren en de snelheid waarmee de wethouder het verzoek van de Raad heeft opgepikt. Verlaging van de uitkering is voor GroenLinks echter niet aan de orde.

Dat het kabinet gemeenten beperkt in het voeren van een fatsoenlijk armoedebeleid is al erg genoeg. Daar moeten we als gemeente niet nog eens een schep bovenop willen doen. Bovendien levert het niet veel op.

En het is maar de vraag hoe effectief het is om de uitkeringen te verlagen terwijl het Nibud aangeeft dat deze nu eigenlijk al niet hoog genoeg zijn om van rond te komen. De kans is groot dat we de rekening terug krijgen via het armoedebeleid.

Ook vinden wij het een rare redenering om te kiezen voor verlaging van uitkeringen omdat andere G4 steden het ook doen. Het kan toch niet zo zijn dat we hetzelfde beleid voeren vanwege een gezamenlijk computersysteem? De enige echte manier om het tekort op te lossen is het terugdringen van het aantal uitkeringsgerechtigden.

Dus, instroom beperken en uitstroom bevorderen. Bij de bezuinigingsopties moet ook opnieuw gekeken worden naar de uitvoeringskosten. Wat zijn onze gemiddelde uitvoeringskosten per uitkeringsgerechtigde en hoe doen we het in vergelijking tot andere gemeenten?

Deze maand nog krijgen we de uitgewerkte scenario’s van de wethouder. GroenLinks is blij dat er nu tempo wordt gemaakt, zodat we snel de noodzakelijke keuzes kunnen maken. In het collegeprogramma hebben we afgesproken dat kwetsbare groepen mensen niet buiten de boot mogen vallen, zeker niet mensen met de grootste afstand tot de arbeidsmarkt.
Juist in tijden van bezuinigen komt het erop aan om kleur te bekennen.

De nieuwe koersen op gebied van sociaal kwetsbaren, vernieuwend welzijn, jongeren én werk en inkomen hangen nauw met elkaar samen. Hierdoor kunnen we scherpe keuzes maken, dubbel werk wegfilteren en effectiever onze instrumenten inzetten. GroenLinks zal daarbij blijven toezien op de positie van de meest kwetsbaren.

In 2012 en 2013 worden de definitieve besluiten op gebied van sociale zaken en welzijn genomen. GroenLinks wil daar graag integrale afwegingen bij maken. Maar nu lijken de Pluspunten bij de voedselbanken het jaar 2012 niet te gaan halen, terwijl we over iets meer dan een half jaar een keuze maken in ons armoedebeleid.

Daarom vraagt GroenLinks de wethouders Everhardt en Den Besten expliciet om het mogelijk te maken dat de Pluspunten – die 1200 mensen onder de armoedegrens bedienen – in 2012 overeind blijven. Zodat deze voorziening niet al verdwenen is voordat bij de bespreking van de armoedenota en het dossier sociaal kwetsbaren bekeken kan worden welke voorzieningen we in stand willen houden. Het is tenslotte een pijler in het beleidsplan voor sociaal kwetsbaren. Zo nodig heb ik een motie.

Jongeren
Voorzitter! Wij steunen de vernieuwende koers op het gebied van welzijn en jeugd. Maar, met de keuze voor stedelijk jongerenwerk lijken, de succesvolle activiteiten van andere jongerenorganisaties dan de JoU, afgeschaft te worden. GroenLinks wil graag dat de stap naar stedelijke aansturing ruimte blijft bieden aan vernieuwing en diversiteit.

Wij vragen het college: om ook andere organisaties op het vlak van jongerenwerk die bewezen succesvol zijn te beschouwen als volwaardige partners in de uitvoering van het jongerenwerk, hun werkzaamheden te bezien als complementerend aan het werk van JoU en bijdragend aan de kwaliteitsverbetering van het jongerenwerk, binnen het beschikbare budget voor jongerenwerk een substantieel deel (bijv. 15-25%) beschikbaar te stellen voor andere organisaties dan JoU (Youth for Christ, Al Amal). Ook vinden wij het belangrijk dat initiatieven op het gebied van welzijn – zoals bijv. de Schalm - die hun dienst hebben bewezen, effectief en succesvol zijn, mee kunnen dingen naar de reguliere welzijnssubsidies en niet beperkt blijven tot het flexibel budget.

GroenLinks is blij met de toezegging van wethouder Everhardt om ook in Utrecht te onderzoeken hoe het persoonsgebonden budget voor begeleiding naar Amsterdams voorbeeld kan worden voortgezet.

Voor het leerlingenvervoer hebben wij een amendement om de voorgenomen bezuiniging ongedaan te maken.

De bezuiniging op de bibliotheken vinden wij ook niet sjiek. Maar in tijden van bezuinigingen moet je soms harde keuzes maken. GroenLinks vindt het belangrijk dat er goede bibliotheekvoorzieningen over de hele gemeente blijven. De keuze om een aantal vestigingen die minder goed lopen te sluiten, vinden wij in een financieel lastige tijd gerechtvaardigd. Voorwaarde hiervoor is dat de nabijheid van wijkbibliotheken geborgd wordt door een gemiddelde bereikbaarheid van 20 minuten loopafstand.

Het voorstel van D66 om voor Vleuten een overgangsjaar te creëren om de omslag te maken naar een bibliotheek op vrijwillige basis, steunen wij. Inmiddels ligt er een variant die de bezuiniging in zijn geheel ongedaan maakt. Dat gaat GroenLinks te ver.

Verkeer en veiligheid
Voorzitter! GroenLinks is enthousiast over het Ambitiedocument Utrecht Aantrekkelijk en Bereikbaar. Het is een goede synergie van bereikbaarheid, ruimtelijke inrichting en kwaliteit van de openbare ruimte. We naar benieuwd naar de resultaten uit de consultatie. Voorzitter! GroenLinks maakt zich al jaren hard voor een veilige schoolomgeving. Wij willen dat kinderen veilig naar school kunnen fietsen of lopen.

Wij zijn er trots op hoe de gemeente samen met de basisscholen werkt aan het Utrechtse Verkeersveiligheids Label. Omdat er alleen nog maar voor 2012 geld is verzoeken wij de wethouder om nu al op zoek te gaan naar een oplossing. Het zou zonde zijn als de investeringen die goed van de grond zijn gekomen verwateren omdat we geen geld meer hebben. GroenLinks wil voor zoveel mogelijk scholen een veilige omgeving

Wat GroenLinks betreft kijken we komend jaar ook naar de mogelijkheid om ook na 2012 de educatieve verkeerstuin open te houden.

Groen
Voorzitter! Wat betreft groen en duurzaamheid is het college een flink eind op weg. Waarvoor onze complimenten. Als het gaat om klimaatadaptatie is er echter nog een wereld te winnen. Graag zouden wij zien dat in de portefeuilles RO, wonen, stationsgebied en Leidsche Rijn er standaard aandacht is voor hittestress en andere vormen van klimaatadaptatie. Daar waar we bouwen, bouwen we voor de toekomst.

Duurzaamheid moet behalve binnen deze portefeuille, binnen elke dienst verankerd worden. Dat vraagt om een inspanning van elke wethouder én elke dienst. Graag krijgen wij een update van de wethouder hoe milieu en duurzaamheid in het totale gemeentelijke beleid is verankerd.

GroenLinks vindt de groene ruimte in en om de stad enorm belangrijk. Door de bezuinigingen van het kabinet komt de inrichting van het groen rondom de stad op de tocht te staan. Wij willen dat groen in tact te laten en zich zoveel mogelijk op natuurlijke wijze te laten ontwikkelen. Op die manier blijft het groen beschermd en kunnen we, als er minder politieke en economische tegenwind is, in samenwerking met Rijk en provincie en natuurorganisaties kijken hoe we het alsnog kunnen inrichten.

GroenLinks is blij dat de wethouders De Rijk en Lintmeijer eraan gaan werken om de werkzaamheden in de openbare ruimte beter op elkaar af te stemmen zodat mensen minder hinder ervaren van het werken in de openbare ruimte. Inmiddels heeft ook de wethouder stationsgebied zich hierbij aangesloten

Inspraak en participatie
GroenLinks staat voor een groene, sociale en open stad. Inspraak en participatie is belangrijk. GroenLinks vindt dat het college hier zichtbaar aan werkt, zoals bij de Pelikaanstraat. En tegelijkertijd zie je dat het soms gigantisch misgaat, zoals bij het Kruisvaartkwartier en de 2e Asselijnstraat. Wij zijn daarom blij met de toezegging van wethouder Kreijkamp om in 2012 met een voorstel te komen om de participatiestandaard op te krikken. Zodat voortaan moet worden aangeven waarom voor een lagere betrokkenheid van bewoners en omgeving wordt gekozen, in plaats van een hogere.

Voorzitter! Bij de Voorjaarsnota hebben we raadsbreed een motie aangenomen om ook te bezuinigen op het raadsbudget. Samen met anderen hebben we diverse opties bekeken en dat omgezet in een amendement.

Brandweer
De bezuinigingen op de brandweer zijn in de commissie uitgebreid aan de orde geweest. Het bedrag aan bezuinigingen in 2012 staat voor GroenLinks niet ter discussie. Wel vragen wij ons af of bezuinigingen op het duikteam en op de aanvullende sportfaciliteiten de meest wenselijke en efficiënte bezuinigingsopties zijn. Bovendien heeft de werkvloer naar onze indruk onvoldoende over deze keuzes kunnen meedenken. Wij stellen dan ook voor met deze begroting alleen het te besparen bedrag voor 2012 – 674.000 euro – vast te stellen. En het college te verzoeken in overleg met de werkvloer – en de OR als exponent hiervan –alternatieven in beeld te brengen. Hierbij moeten ook opties als het samenvoegen van posten of vermindering van het management uitdrukkelijk worden meegenomen. Zo nodig hebben wij een motie.

Tegenbegrotingen
Voorzitter! Tot slot. Vannacht kregen wij maar liefst 3 tegenbegrotingen! GroenLinks waardeert het bijzonder dat partijen de begroting doorvlooien en hun eigen begroting maken. Als eerste maker van een tegenbegroting in 2002 zijn wij enthousiast dat dit zo navolging krijgt. Het kost veel tijd en is een goede manier om te laten zien welke keuzes je ook kunt maken.

Ik was er graag uitgebreid op ingegaan, maar het is wel wat kort dag om ze tot op het bot te doorgronden. We delen met het CDA het oog houden voor kwetsbare groepen, maar vullen dat ander in.

De gedachte achter het solidariteitsfonds van de SP steunen wij. De keuze van de VVD in hun tegenbegroting verrassen ons niet. Maar het zal u niet verbazen dat wij bijvoorbeeld niet warm lopen voor 5% verlaging van de parkeertarieven.

Met de voorliggende begroting zijn onze keuzes duidelijk neergezet en daar zijn we trots op.

Marry Mos
fractievoorzitter GroenLinks Utrecht
3 november 2011