De tekorten op de gemeentelijke begroting Werk en Inkomen, de bezuinigingen van het Rijk en de ingrijpende veranderingen in het kader van de nieuwe Wet Werken naar Vermogen (WWV) baren GroenLinks grote zorgen. Het college werkt hard om de tekorten terug te brengen en er komen nog diverse voorstellen naar de commissie om de hervormingen in goede banen te leiden. Gisterenavond sprak de commissie Mens en Samenleving over de begrotingsplannen.

Budgetten
Gemeenten krijgen van de rijksoverheid twee budgetten: een inkomensdeel (I-deel) en een werkdeel (W-deel). Uit het inkomensdeel moeten de uitkeringen worden betaald. Uit het werkdeel de re-integratieactiviteiten. Gemeenten dienen zelf eventuele tekorten op die budgetten aan te vullen. Daar staat tegenover dat overschotten op het inkomensdeel in de gemeentekas vloeien. Het is dus zaak voor gemeenten om zo weinig mogelijk instroom in de bijstand te hebben, en zo veel mogelijk uitstroom. Door de crisis en bezuinigingen vanuit Den Haag was er dit jaar een tekort op het I-deel en ook voor volgend jaar wordt een tekort verwacht.

I-deel
Het college heeft een aantal maatregelen voorgesteld om het tekort op het I-deel omlaag te brengen. GroenLinks kan zich vinden in het idee om de instroom van mensen in een uitkering te beperken door strenger aan de poort te zijn. GroenLinks raadlid Heleen de Boer: "Maar wel alleen voor die groepen die op eigen kracht snel aan het werk kunnen én met de toets dat mensen voldoende leefgeld hebben. Dat vergt een goede intake en beoordeling."

Tegenprestatie
Minder enthousiast is De Boer over de tegenprestatie die het college als optie noemt: "Een uitkering is een vangnet. De enige tegenprestatie die GroenLinks van mensen vraagt is dat ze er alles aan doen om zo snel mogelijk uit die uitkering komen. Onbetaald werk kan daarin een stap zijn, maar alleen als onderdeel van een re-integratietraject. Als mensen onvoldoende meewerken aan uitstroom zijn er terecht forse sanctiemiddelen." Het anderszins vragen van een tegenprestatie levert volgens GroenLinks geen besparing op. In tegendeel: het vergt extra uitvoeringskosten voor verwijzing en handhaving.

Toeslagen
Een bijstandsuitkering is opgebouwd uit drie onderdelen: het normbedrag, een toeslag en eventuele verlaging. De toeslag is bedoeld voor het betalen van woonlasten. De hoogte ervan verschilt per groep. Het college wil kijken of in overleg met andere grote steden de toeslagen overal gelijk kunnen worden getrokken. In het voorjaar van 2012 komt het college met een voorstel hierover. Gevolg zou kunnen zijn dat voor bijvoorbeeld kamerhuurders in Utrecht hun uitkering met zo’n 160 euro per maand naar beneden zien gaan. Voor GroenLinks is dit onbespreekbaar. De Boer: “De toeslag is geld dat mensen nodig hebben om van te leven. Het is geen luxe bonus. In Utrecht is een kamer net zo duur als een sociale huurwoning. Dus dan is het gek om kamerhuurders 160 euro per maand minder te geven. Alleen als een groep aanwijsbaar meer krijgt dan ze voor woonkosten nodig hebben, kun je de toeslag verlagen. Maar dat is in Utrecht niet het geval.” Harmonisatie met andere steden is voor GroenLinks geen argument. De Boer: “Je maakt geen beleid op wat het makkelijkste werkt in je computersysteem. Het gaat om politieke keuzes. Die kunnen per stad anders liggen, evenals de omstandigheden.”

Tekort
GroenLinks schat in dat met de genoemde mogelijkheden een tekort in 2012 wel verkleind, maar niet voorkomen kan worden. Niet voor niets is dit opgevoerd als risico bij het weerstandsvermogen. Ook voor het tekort over 2011, vermoedelijk zo’n 20 miljoen, is nog geen oplossing. "Het is nog niet duidelijk hoe het college dit tekort precies wil gaan wegwerken. We willen hiervoor zo snel mogelijk een aantal scenario’s zien. Hiermee wachten tot de voorjaarsnota, die pas in juni 2012 door de raad behandeld wordt, vinden we echt te laat”, aldus De Boer.