Utrecht is de eerste van de vier grote Nederlandse steden die de eervolle titel Fairtrade Gemeente mag dragen. Gemeentes die niet alleen aan de lokale overheid, maar ook aan winkels, bedrijven, organisaties en inwoners bovengemiddeld veel aandacht besteden, komen in aanmerking voor de titel FairTrade. GroenLinks wethouder Mirjam de Rijk nam de titel officieel in ontvangst.

Criteria
Om FairTrade Gemeente te kunnen worden moet een gemeente voldoen aan zes strenge campagnecriteria:

1. Er is een lokale werkgroep actief die de initiatieven neemt om de titel te behalen. Nadien

zorgt de groep voor de continuïteit van de Fairtrade Gemeente. De lokale werkgroep stelt jaarlijks een verantwoording op, waaruit moet blijken dat er nog steeds aan de criteria wordt voldaan. De werkgroep is een heterogene groep met vertegenwoordigers uit verschillende sectoren van de samenleving, waaronder indien mogelijk een vertegenwoordiger van de gemeente.

2. De Gemeente spreekt zich uit voor fairtrade. De gemeenteraad en de verschillende

gemeentelijke afdelingen vertalen hun steun voor fairtrade in hun beleid en handelen hier naar.

3. In de plaatselijke winkels worden eerlijke producten verkocht, duidelijk zichtbaar. De plaatselijke horeca serveert fairtrade producten.

4. Lokale organisaties (zoals scholen, kerken en verenigingen) en bedrijven gebruiken fairtrade producten. Er worden, bijvoorbeeld op scholen, activiteiten georganiseerd om de kennis over en de betrokkenheid bij fairtrade te vergroten.

5. Media-aandacht. De werkgroep organiseert lokale publiciteit rond de campagne. Er wordt een evenement georganiseerd bij het behalen van de titel, en een strategie ontwikkeld om de

campagne lang in het nieuws te houden. Op de website van de campagne worden allerlei

voorbeelden getoond en ideeën gegeven voor het behalen van voldoende media-aandacht.

6. Het zesde criterium is Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen, oftewel MVO. Dit is een procescriterium. Om Fairtrade Gemeente te worden, wordt in de gemeente een nieuw initiatief gelanceerd op het gebied van MVO, gericht of in samenwerking met het lokale bedrijfsleven. Er wordt over dit initiatief duidelijk gecommuniceerd. Om de titel te behalen én te behouden wordt ofwel een meerjareninitiatief opgestart, ofwel een kortlopend project gestart met de intentie jaarlijks aandacht voor het onderwerp te vragen en MVO lokaal aan te moedigen. Zo komt er, naast de aandacht die naar eerlijk consumeren gaat, via dit criterium ook aandacht voor sociaal verantwoord produceren in de plaats zelf.

Inspanningen
De jury van de FairTrade Gemeente campagne was onder de indruk van de inspanningen van de Utrechtse inwoners, bedrijven, organisaties en winkeliers en de resultaten die zij boekten. Vrijwilligers in Utrecht voerden actief campagne voor eerlijke handel. Zij brachten in de afgelopen jaren in kaart welke winkels en horeca FairTrade producten verkochten, en maakten dit overzichtelijk door een Eerlijke Winkelroute te lanceren. Ook organiseerden zij diverse activiteiten om FairTrade in Utrecht onder de aandacht te brengen. Zoals een FairTrade Plein tijdens het Latin American Film Festival (LAFF), en een FairTrade Wijnproeverij voor horeca in Utrecht.

De campagne
Inclusief Utrecht telt Nederland 12 Fairtrade Gemeenten. Naast deze gemeenten zijn inmiddels in ruim 50 andere gemeenten ook vrijwilligers actief om dit doel te behalen. De Fairtrade Gemeente campagne in Nederland is een initiatief van de Landelijke Vereniging van Wereldwinkels, Stichting Max Havelaar, Vereniging COS Nederland en ontwikkelingsorganisatie ICCO. De organisaties vormen samen de stuurgroep van de Fairtrade Gemeente campagne.

De jury
De jury van de Fairtrade Gemeente campagne bestaat naast voorzitter en oud-minister voor ontwikkelingssamenwerking Jan Pronk uit: Agnes Jongerius (voorzitter FNV), Natasja van den Berg (auteur van het boek 'Praktisch idealisme'), Ruerd Ruben (hoogleraar ontwikkelingseconomie aan de Radboud Universiteit Nijmegen), Sybren de Hoo (hoogleraar MVO aan de Vrije Universiteit en Universiteit van Maastricht), Jack van Ham (directeur ontwikkelingsorganisatie ICCO) en Peter d’Angremond (directeur Stichting Max Havelaar). De breed samengestelde jury is verantwoordelijk voor het beoordelen en toekennen van aanvragen voor de titel Fairtrade Gemeente.

Gedicht
Speciaal voor de gelegenheid schreef Ingmar Heytze een gedicht voor de nieuwe FairTrade gemeente Utrecht.

FAIR TRADE

Heb je er ooit aan gedacht waar ze stonden, de tafel,

het bed en de kast, toen ze nog bomen waren? Wie hakte

ze om, wie zaagde ze klein – wat weet je van de dingen

om je heen? Een kind dat daar geen stem in kreeg

dolf coltan voor je telefoon. Een man die je geen

hand kunt geven vond het goud voor je trouwring,

een vrouw die je niet kent omhelst je met de kleding

die ze maakte. Eerlijk zijn is afstand slechten,

de banden zien die ons verbinden, verkeerde banden

durven breken. Kijk, van ver genoeg, naar deze blauwe

planeet waar mensen elkaar ontmoeten op afstand,

zeg: bij al mijn handel en wandel hoor ik de stem

van dat kind, omarm ik de vrouw om me heen,

druk ik de man aan mijn vingers de hand.


Ingmar Heytze