GroenLinks wil dat Utrecht een stad is voor iedereen. Een gezonde stad, waar iedereen mee kan doen en zichzelf kan zijn. Bij de voorjaarsnota hebben we het gehad over de politieke keuzes die hier bijhoren. Die keuzes hebben een plek gekregen in deze begroting. Als voorbeelden noem ik verhoging van het armoedebudget en het financieel verankeren van het fonds voor het opkopen van schulden van jongeren. Naast het maken van keuzes, is het voor GroenLinks belangrijk dat dit college een financieel gezonde organisatie achterlaat, zodat volgend voorjaar een nieuw college met eigen ideeën en accenten verder kan bouwen aan de toekomst. En wat GroenLinks betreft aan een gezonde stad voor iedereen.

Inmiddels delen gelukkig meerdere partijen deze ambitie. Een jaar geleden wilde D66 het woord ‘tweedeling’ niet horen, nu staat de zin waarmee ik toen mijn toespraak begon letterlijk in het voorwoord van hun verkiezingsprogramma: “Het gaat goed met Utrecht, maar helaas niet met iedereen.” En waar GroenLinks bij de bespreking van de voorjaarsnota het voortdurend had over Utrecht als stad voor iedereen, heeft de Partij van de Arbeid dit min of meer tot verkiezingsleus verheven. Over de PvdA gesproken, bij deze wil ik hen complimenteren met de tegenbegrotingen die zij eerder deze week gepresenteerd heeft. Zoals de traditie inmiddels wil, kwam deze tegenbegroting dusdanig kort voor het slotdebat, dat ik een reactie niet echt meer in mijn verhaal kon meenemen. Ik zal proberen er in mijn tweede termijn een korte reactie op te geven.

Voorzitter,

Zoals ik al zei, GroenLinks wil dat Utrecht een stad is voor iedereen. Een gezonde, duurzame stad. Een stad waar mensen niet tegenover elkaar staan, maar naast elkaar. Er is veel waar we blij mee zijn in deze begroting:

Voor het eerste groeit het aantal sociale huurwoningen weer, na een jarenlange daling;

We gaan voor een duurzame toekomst, door toe te werken naar een circulaire economie;

Utrecht wordt als stad steeds veiliger, om maar een paar voorbeelden te noemen.

Een aantal andere zaken willen we scherper krijgen of bijsturen. Ik zal dit per onderwerp aangeven.

Wonen

Wonen in Utrecht is populair, en wordt steeds populairder. En dat is niet gek, Utrecht is een prachtige stad. Maar dat succesverhaal heeft als keerzijde dat het voor veel mensen steeds moeilijker wordt hier een betaalbare woning te vinden. Het nieuwe kabinet werkt die tweedeling, net als de vorige regering, helaas verder in de hand. De verhuurdersheffing blijft bestaan en op de huurtoeslag wordt bezuinigd. In een huizenmarkt die toch al onder druk staat, zorgt dit voor steeds verdere prijsopdrijving. De huurder heeft de tijdgeest zelden mee.

Maar ook de koopmarkt is totaal overspannen. Als we niet oppassen, wordt wonen in Utrecht alleen voor de happy few. GroenLinks wil dat Utrecht een stad is voor iedereen. Daarom willen we verder gaan met investeren in een toename van het aantal sociale huurwoningen en willen we komen tot afspraken over middenhuur.

Vorige week is een nieuwe conversieregeling vastgesteld voor woningeigenaren die in een huis wonen met erfpacht. Deze is bedoeld om hen de mogelijkheid te bieden hun erfpacht af te kopen tegen een gunstiger afkoopsom en zo tegemoet te komen aan de financiële problemen waarvoor zij zich gesteld zien. De regeling zal de komende jaren kunnen zorgen voor nog niet begrote inkomsten. GroenLinks wil dat deze inkomsten ten goede komen aan het bereikbaar houden van de woningmarkt voor grote groepen Utrechters, die aangewezen zijn op bijvoorbeeld sociale huur.

Wij dienen daarom de motie betaalbaar wonen in waarvan het dictum luidt:

Van mening dat,

  • het wenselijk is alvast richting te geven aan de nog onzekere en niet begrote overschotten

  • het wenselijk is te blijven investeren in betaalbare woonruimte in Utrecht voor iedereen

Draagt het college op:

Jaarlijks bij de voorjaarsnota het voordeel (het saldo van kosten en opbrengsten) op de producten “Erfpachtbeheer” en “Conversies en Bestemmingswijzigingen” dat is ontstaan doordat gebruik gemaakt is van de conversieregeling 2017, toe te voegen aan de reserve investeringsimpuls Ruimtelijke Strategie Utrecht en dit te oormerken voor het toevoegen van meer betaalbare woningen, waaronder een substantieel gedeelte in het segment sociale huur, aan de Utrechtse woningvoorraad.

Cultuur

In onze steeds populairder wordende stad, wordt de ruimte voor het maken en vertonen van kunst steeds schaarser. Dit lijkt niet alleen maar het effect van economische groei, maar kunstenaars en de Utrecht Development Board uiten hun zorgen bij de gemeenteraad dat hier sprake is van bewust beleid. Leegstaande gemeentelijke panden worden steeds minder vaak ter beschikking gesteld aan kunstenaars.

Daarom dien ik de motie Meer kunst, minder leegstand in en die heeft als dictum:

Van mening dat:

Het onwenselijk is dat leegstaand vastgoed zo goedkoop mogelijk beheerd wordt, maar dat er gezocht dient te worden naar een maximaal maatschappelijk rendement;

Draagt het College op:

Om met relevante partijen in de stad in gesprek te gaan en ze te betrekken bij het beheer van leegstaand gemeentelijk vastgoed.

Bereikbaarheid

De bereikbaarheid van de stad wordt in 2018 weer een stuk beter. Elk jaar worden de keuzes van Utrecht steeds beter zichtbaar: meer ruimte voor voetganger en fietser, minder doorgaand autoverkeer dwars door de stad en verbeteren van luchtkwaliteit. Daar heeft GroenLinks hard aan gewerkt en we zijn trots op de resultaten.

Ook deze periode heeft GroenLinks weer veel bereikt van haar verkiezingsprogramma: de eerste stadsboulevard nieuwe stijl, het hoofdfietsnetwerk is zo goed als afgerond, de Dafne Schippersbrug verbindt Leidsche Rijn met de rest van de stad en de milieuzone zorgt voor een flink schonere lucht.

Maar we zijn nog niet klaar. In 2018 zal de besluitvorming over de westelijke stadsboulevard eindelijk worden afgerond, er wordt gestart met de herinrichting van de Voorstraat en Nachtegaalstraat-Burgemeester Reigerstraat en opent de nieuwe fietsenstalling onder het postkantoor op de Neude.

Uiteraard zijn we teleurgesteld dat de Utrechtse ambities door het rijk worden tegengewerkt, door de A27 verbreding door te zetten. Wederom negeren de verschillende coalitiefracties in Den Haag de weerstand die in Utrecht leeft tegen de verbreding. Samen met de verschillende belangengroepen in de stad blijft GroenLinks knokken,, om de verbreding tegen te houden. En dat blijft mogelijk, zolang de schop nog niet in de grond gaat. Dat blijkt wel uit het feit dat door een uitspraak van de rechter nu naar verwachting forse vertraging zal optreden, met dank aan de verenigde actiegroepen uit Utrecht.

Werk en inkomen

Het college had aan het begin van deze periode de ambitie om in Utrecht de laagste werkloosheid van Nederland te hebben. Dat was een mooie stip op de horizon, die we helaas niet gaan halen. Dat is voor GroenLinks echter geen reden alle ambitie te laten varen. Wat ons betreft kijken we waar de komende maanden nog een schepje bovenop kan.

Dan kom je al snel uit op de gemeente als werkgever. Wij hebben aanwijzingen dat veel vacatures bij de gemeente zelf, niet onder de aandacht worden gebracht van werkzoekenden in de bijstand en niet worden geplaatst op Werk.nl. Graag horen wij of deze informatie klopt en wat daar dan de redenen voor zijn.

Ook zou GroenLinks graag zien dat arbeidsgehandicapten vaker bij de gemeente zelf in dienst worden genomen in plaats van ingehuurd op detacheringsbasis. Dus bijvoorbeeld schoonmakers in dienst nemen in plaats van inhuren, net als bij het rijk is gebeurd. Graag horen we hoe het college hier tegenover staat.

Verder willen we dat aan het bemiddelen van werkzoekenden via Flextensie strakkere kaders worden gesteld. Daarom dienen wij een motie in, waarvan het dictum luidt:

Verzoekt het college:

  • er op toe te zien dat Flextensie voor deelnemers niet in de plaats komt van een arbeidsovereenkomst of van deeltijdwerk in combinatie met een uitkering;

  • bij elke deelnemer na maximaal drie maanden te toetsen of het aangaan van een arbeidsovereenkomst – al dan niet in combinatie met het inzetten van andere instrumenten zoals loonkostensubsidie of jobcoaching – kan leiden tot uitstroom uit de uitkering;

  • te onderzoeken of de vergoeding per uur aan deelnemers kan worden verhoogd (bijvoorbeeld naar 4 euro), zodat de verdienste voor de werkzoekende en de verdienste voor de gemeente beter in balans komen.

Meedoen

Voorzitter, ik zei het eerder al: GroenLinks wil dat Utrecht een stad is waar iedereen kan meedoen en zichzelf kan zijn. 42% van de Utrechters met een beperking ervaart problemen met meedoen. Dat is veel te veel. Binnen 1 jaar wil het college zorgen dat 65% van de mensen met een beperking wel mee kan doen.. Het college zal op korte termijn flinke stappen moeten zetten op het gebied van o.a. openbare ruimte, onderwijs, werk & inkomen, sport en welzijn. Wij zijn benieuwd naar de concrete stappen.

Daarnaast voelt 15% van de Utrechters zich gediscrimineerd. Nog zo’n percentage dat omlaag moet. GroenLinks neemt samen met D66, de PvdA en Student & Starter het voortouw om een expertmeeting te organiseren over anti-discriminatie.

Onderwijs

Iedereen moet zich thuis kunnen voelen in de stad, maar ook zeker in het onderwijs. Kinderen verdienen gelijke kansen, maar het is helaas niet vanzelfsprekend dat zij deze krijgen. Gelukkig worden er inmiddels wat stappen gezet om dit aan te pakken. Wat GroenLinks betreft krijgt kansengelijkheid een prominente plek in de nieuwe onderwijsagenda.

UCK

Na de stevige discussie over de toekomst van het UCK, geeft de recente brief van de wethouder wat lucht. Het is goed dat het UCK nu niet alleen het huidige schooljaar kan overleven, maar dat er ook ruimte is om de discussie over de sectoranalyse amateurkunst en de plek van het UCK daarin, goed te kunnen voeren..

Maatschappelijke ondersteuning

De verschillen tussen de gezondheid van Utrechters in verschillende wijken is groot. Deze verschillen hebben niet alleen te maken met goede en toegankelijke zorg en hulpverlening, maar ook met werk, woonkwaliteit, groen en onderwijs.

We zien gelukkig steeds vaker een integrale aanpak, zoals in Overvecht. GroenLinks juicht het toe dat er over de grenzen van de verschillende beleidsvelden heen wordt gekeken. Het weghalen van schotten tussen de potjes waaruit we alles betalen helpt daarbij.

Participatie en ontschotten

Een stad voor iedereen maken we samen met de inwoners. De gemeente stimuleert bewoners op verschillende manieren om initiatieven te ontwikkelen. Deze initiatieven hebben nogal eens betrekking op meerdere gemeentelijke beleidsterreinen. Daardoor hebben zij vaak moeite meerjarige financiering voor elkaar te krijgen, zeker wanneer zij het initiatievenfonds ontgroeid zijn.

GroenLinks zou graag meer flexibiliteit in de gemeentelijke budgetten zien, zodat het soepeler bewegen tussen deze flexibele budgetten meerjarige financiering van bewonersinitiatieven makkelijker maakt.

Wij dienen daarom de motie flexibel zonder schotten in waarvan het dictum luidt:

Verzoekt het college:

  • Voor de maart 2018 inzichtelijk te maken hoe er binnen de gemeentelijke budgetten meer flexibiliteit ingebouwd kan worden voor het financieren van bewonersinitiatieven.

  • Hierbij aan te geven welke regelgeving en subsidievoorwaarden aangepast moeten worden om financiering van bewonersactiviteiten die zich inzetten voor meerdere gemeentelijke beleidsdoelen tegelijk makkelijker te maken.

  • Daarbij ook inzichtelijk te maken of en welk effect er valt te verwachten op de financiering van bestaande organisaties en activiteiten.

Veiligheid

Voorzitter, Utrecht wordt steeds veiliger. GroenLinks wil iedereen die daar een bijdrage aan levert voor bedanken. Maar we hebben ook zorgen;

Helaas zijn er in korte tijd veel agenten uit Overvecht weggegaan, wat GroenLinks betreft een pijnlijke en zorgelijke ontwikkeling. Er wordt hard gewerkt de criminaliteit en overlast in Overvecht terug te dringen. Problemen met de capaciteit van het basisteam Noord, waarvan Overvecht deel uitmaakt, mogen dit niet teniet doen. De burgemeester heeft aangegeven in gesprek te gaan met de politie. Wij ondersteunen deze gesprekken met de motie Wij willen wijkagenten waarvan het dictum luidt:

Spreekt uit:

dat het in het kader van de ‘Versnellingsaanpak’ en de grote uitdagingen in Overvecht zeer onwenselijk is dat het aantal wijkagenten in het basisteam Noord is verminderd  en dat het onwenselijk is dat door het grote verloop in het personeelsbestand er onmisbare kennis en ervaring in en met de wijk lijkt te verdwijnen;

Verzoekt het College:

De inhoud van deze motie met de driehoek te bespreken en de Gemeenteraad te informeren over de wijze waarop de politie de kwantiteit en kwaliteit van de wijkagenten in Overvecht op een aanvaardbaar peil brengt.

Stationsgebied

Bij de voorjaarsnota diende GroenLinks twee moties in die moeten zorgen voor een prettige en levendige entree van het station naar de stad.

Eén motie om de steegjes Vlaamse en Hollandse Toren te verlevendigen, en één motie om de wensen van bewoners voor het Daalsepark inzichtelijk te maken.

GroenLinks is blij met de inzet van alle betrokkenen, inclusief de gemeente, voor het verlevendigen van de Vlaamse en Hollandse Toren. We kijken ernaar uit om straks door deze straatjes te lopen.

Daarnaast willen we de wethouder bedanken voor zijn toezegging om met groen als uitgangspunt opnieuw te gaan puzzelen met het Daalsepark. Dit stukje stad verdient het om geen overhaaste beslissingen te nemen en te bezien hoe groen een plek kan houden in deze verder stenige omgeving..

Groen en openbare ruimte

In een stad voor iedereen is ruimte voor groen en bomen noodzakelijk, ook in een groeiende stad. In het bomenbeleid staat al dat bomen die moeten wijken voor een bouwproject, zo veel mogelijk vervangen moeten worden. In onze stad, waar gezond stedelijk leven terecht hoog in het vaandel staat, zien we graag dat er ook bewuster met groen omgegaan wordt. Want als we als stad verdichten, is het belangrijk dat we de verschillende functies van groen wel behouden.

Daarom dienen wij de motie behoud natuurwaarden in de stad in, waarvan het dictum luidt:

Roept het college op om:

  • Bij elk SPVE de natuurwaarden en de functies van groen (gezondheid, klimaatadaptatie, recreatie en biodiversiteit) bij voorkeur te behouden;

  • Transparant te zijn of de betreffende natuurwaarden en functies van groen binnen het project terugkomen, en zo nee, waarom niet (“comply or explain”).

  • Ervoor zorg te dragen dat teloorgaande natuurwaarden en -functies zo veel als maar mogelijk is gecompenseerd worden binnen het project; als dat niet kan in de aangrenzende buurt of wijk en als dat niet kan elders binnen de stad.

Daarnaast dienen wij de motie rondje singel - ook onderlangs het Wolvenplein in. Hiervan luidt het dictum:

Draagt het college op

Om in de ruimtelijke visie (gebiedsvisie Wolvenplein) op te nemen dat de doorgang onderlangs open moet blijven voor publiek, om te kunnen wandelen en hardlopen.

Het groen langs de singel moeten we koesteren, zodat we er met z’n allen van kunnen blijven genieten.

Duurzaamheid

GroenLinks staat voor een duurzame toekomst. De overschrijding van het duurzaamheidsbudget, wat natuurlijk niet mag, is ook een signaal dat de inzet rond duurzaamheid toeneemt. En gezien wat er allemaal nog moet gebeuren en welke kansen er liggen, vat GroenLinks dit signaal op dat het nodig is om meer geld voor duurzaamheid te gaan reserveren. Daar gaan wij ons voor inzetten.

Tot slot

Vandaag over precies negentien weken weten we hoe de verkiezingen zijn verlopen. Negentien weken waarin we als raad nog de nodige belangrijke besluiten moeten nemen. Ook weken waarin we met elkaar de strijd om de stemmen aangaan. Het mag duidelijk zijn dat we als GroenLinks in die strijd ons blijven inzetten om Utrecht nog duurzamer en socialer te maken. Voor een stad voor iedereen, nu en in de toekomst.