Naar aanleiding van het nieuws van gisteren over het gebruik van drones in Utrecht, kregen we een aantal vragen over onbemande toestellen van particulieren die opnames maken boven de stad en van haar bewoners. Mogen particuliere bedrijven dit zomaar doen? Is er een vergunning nodig en wie geeft die vergunning af? GroenLinks zocht een en ander uit.

Als bedrijven boven Nederlands grondgebied foto's of opnamen wilt (laten) maken vanuit de lucht, is er een luchtopnamevergunning nodig van het Ministerie van Defensie. Vliegen met onbemande drones die nationaal en internationaal worden aangeduid met de afkorting UAS (Unmanned aircraft systems) of RPAS (Remotely piloted aircraft systems) is bij wet geregeld.

De Inspectie Leefomgeving en Transport (CAA-NL) hanteert het verschil tussen een modelluchtvaartuig voor hobbymatig en recreatief doel, zonder baat en niet tegen vergoeding en een licht onbemand luchtvaartuig voor beroepsmatig gebruik met geen onderscheid tussen commercieel en overheid.

Recreatief doel
De regels van de rijksoverheid voor modelvliegen hobbymatig en met recreatief doel met een modelluchtvaartuig zijn vastgelegd in de Regeling Modelvliegen. Daarnaast kunnen extra regels gelden van de gemeente en de provincie. Onder modelluchtvaartuig wordt verstaan; zijnde een luchtvaartuig van geringe afmeting, niet in staat een mens te dragen, waarvan de totale startmassa niet meer dan 25 kilogram bedraagt.

Beroepsmatig gebruik
Bij beroepsmatig gebruik (geen onderscheid tussen commercieel en overheid) van een UAS of RPAS drone dient het bedrijf zich te houden aan de geldende luchtvaartregels voor onbemande luchtvaartuigen. Hieronder wordt verstaan; een licht onbemand luchtvaartuig, niet zijnde een modelluchtvaartuig, zijnde een luchtvaartuig waarvan de totale startmassa niet meer dan 150 kilogram bedraagt en de maximale snelheid lager is dan 129,64 km/u (70 knopen).

Het onderscheid tussen modelvliegtuigen en UAS (drones) is hoofdzakelijk het gebruik: modelvliegsport, hobby of recreatief (= niet tegen vergoeding en zonder baat) versus beroepsmatig.

Koninklijk Besluit Luchtfotografie
Ter bescherming van militaire objecten is boven Nederlandse grond het Koninklijk Besluit Luchtfotografie van 1 september 1959, stb.329(KB) van toepassing. In dit Koninklijk Besluit staan de voorschriften wat betreft het maken van beeldopnamen uit de lucht. Behalve voor lijnvliegtuigen bepaalt het besluit dat het zonder vergunning van de Minister van Defensie verboden is om boven Nederlands rechtsgebied beeldopnameapparatuur mee te nemen in een luchtvaartuig en om te fotograferen vanuit een luchtvaartuig. Dit Koninklijk Besluit is dus ook van toepassing op ieder radiografisch modelvliegtuig met beeldopnameapparatuur aan boord.

Om te mogen fotograferen boven Nederlands rechtsgebied, moet de maker een vergunning van het Ministerie van Defensie kunnen overleggen. Dit geldt zowel voor digitale als analoge opnamen en voor elk soort luchtvaartuig. De vergunning is altijd nodig als iemand beeldopnameapparatuur in of op een luchtvaartuig meeneemt.

De Sectie Luchtfotografie van het Ministerie van Defensie verleent deze vergunningen voor een bepaalde tijd aan bedrijven, instellingen en particulieren. Behalve het kunnen overleggen van een geldige vergunning, moet de maker de gemaakte opnamen ook ter controle aan kunnen bieden aan de Sectie Luchtfotografie.

Overigens is Nederland niet het enige land dat luchtfotografie bij wet heeft geregeld. Veel andere landen hanteren soortgelijke regels, soms is het zelfs onmogelijk om als bedrijf of particulier toestemming te krijgen voor het maken van beeldopnamen vanuit de lucht.

(Bron: Ministerie van Defensie, Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst, Afdeling Contra- Inlichtingen en Veiligheid)