Bewoners moeten leidend zijn bij herstructurering van hun wijk. En helemaal als het gaat om ingrijpende maatregelen zoals het college nu voorstaat in de gebiedsgerichte aanpak van Kanaleneiland-Noord. Er moeten woningen tegen de vlakte die heel goed nog 25 jaar meekunnen! Van een wijk met overwegend sociale huurwoningen wil het college een wijk met overwegend dure koopwoningen maken. GroenLinks vraagt zich af waarom? Waar moeten de huidige bewoners naar toe? En waarom kunnen de huidige sociale huurwoningen niet gewoon gerenoveerd worden? Waarom is er zo weinig aandacht voor wat de bewoners willen? GroenLinks raadsleden Pepijn Zwanenberg en Marjan Schuring geven hun visie op de herstructurering! Klik op lees meer…

Inleiding
Woningverbetering is van alle tijden, van bouwen voor de buurt in de jaren 70, tot heden de verbetering van de naoorlogse wijken. De grote wijken Kanaleneiland en Overvecht staan al jaren op de nominatie voor forse ingrepen maar het proces gaat langzaam. Voor Kanaleneiland zijn de eerste plannen 10 jaar geleden al gepresenteerd.

Verleden
GroenLinks heeft zich in de afgelopen 10 jaar druk gemaakt omdat de wens om wijken te veranderen zo sterk leefde bij politiek en corporaties dat het proces hierdoor niet altijd even zorgvuldig en democratisch is gelopen. Wat GroenLinks daarin het meest stoorde was de vaak paternalistische houding van gemeente en corporaties. Door bewoners voor te houden dat het voor iedereen beter was dat hun woningen gesloopt worden. Als mensen in verzet kwamen was de reflex om het de bewoners nog maar eens uit te leggen. Geen inspraak maar toespraak.

GroenLinks heeft altijd betoogd dat bij herstructurering de bewoners uitgangspunt moeten zijn en dat sloop of nieuwbouw alleen acceptabel is als draagvlak daarvoor gegarandeerd is. Daaraan hebben we voorwaarden verbonden (recht op terugkeer in de buurt voor hen die dat willen, terugkeer of verhuizing naar woningen die minimaal eenzelfde prijs-kwaliteitverhouding hebben). En daarin hebben we bewoners in Ondiep, Overvecht en Kanaleneiland gesteund die vastliepen tegenover de corporaties en gemeente, wanneer zij eenzijdig hun plan wilden doordrukken.

Heden
Vanuit die werkelijkheid zijn we de onderhandelingen over deelname aan het college aangegaan. Vanuit de wetenschap enerzijds dat het DUO-akkoord, met haar grootschalige sloop nieuwbouw opgave iets was waar GroenLinks in de raad tegen heeft gestemd en anderzijds dat het niet haalbaar was dit volledig open te breken.

De GroenLinks inzet bij herstructurering om niet te focussen op de cijfers maar te kijken of we binnen dat grote akkoord van DUO juist zaken op gang kunnen brengen door een andere aanpak. Door niet te kijken naar het grotere plaatje, maar in te zoomen op de uitvoering. Dus geen grootschalige programma’s van bovenaf, maar juist door de wensen en behoeften van zittende bewoners als uitgangspunt te nemen, hen vanaf het begin serieus te nemen, en daar als corporaties en gemeente op in te gaan. Het adagium, versnelling door draagvalk en maatwerk, staat ook glashelder in het collegewerkprogramma.

Een lichtende voorbeeld in Zuilen daarvan is “Van DUO naar TRIO” van woningcorporatie Portaal. Een slogan maar ook uitvoeringsprogramma waar wij echt gelukkig van worden, en wat we nog vele malen zullen aanhalen.

Inmiddels zijn we ruim tweeënhalf jaar verder en hebben we het nodige gekrakeel gehad over o.a. complex 507, de Maria van Hongarijedreef en de Noordzeestraat. En op dit moment zijn er de nodige spanningen rondom plannen voor gebiedsgerichte aanpak in Overvecht Gagel en Kanaleneiland-Noord.

Gebiedsgerichte aanpak
De flats in de wijken Overvecht en Kanaleneiland zijn bouwtechnisch niet rijp voor de sloophamer en kunnen in principe nog wel 25 jaar mee. De reden waarom deze flats in de plannen gesloopt moeten worden heeft dus niets te maken met de woningen zelf maar met de mensen die er in wonen. In de woningen wonen relatief veel huurders met problemen, waardoor een vermeend gevaar ontstaat van onbeheersbare problemen. Daarom wordt gekozen voor verdunning. Het doel van herstructurering anno nu lijkt het creëren van gemengde wijken.

Het lijkt de heersende politieke opinie te zijn dat het niet goed is om 80% of 100% huurwoningen in één wijk of buurt te plaatsen. Menging wordt tot doel van de herstructurering verheven terwijl uit recent onderzoek van o.a. Ronald van Kempen (Universiteit van Utrecht) blijkt dat die aanname nergens op gebaseerd is. Samen met Gideon Bolt schreef hij onlangs het boekje ‘De mantra van de mix’. (uitgegeven door Forum). Menging is voor GroenLinks dan ook nooit een doel op zich. Zeker niet wanneer daar niet tegenover staat dat er in rijkere wijken geen goedkope huurwoningen bijkomen. (waar blijft de DUO Rijnsweerd?). Belangrijk blijft bovendien dat Utrecht voldoende goedkope woningen heeft omdat daar heel veel vraag naar blijft.

Aan de andere kant; het kan niet worden ontkend dat door het verminderen van het aantal sociale huurwoningen het aantal problemen in die wijk procentueel verminderd. Maar dat is het statistisch wegcijferen van problemen. Het lost de deze op stedelijk niveau niet op. Daarvoor moet je juist inzetten op de problemen van de betreffende mensen.
Een andere veronderstelling die aan het principe van menging/differentiatie ten grondslag ligt is de vermeende heilzame werking die er uit gaat van de komst van bewoners met midden- en hogere inkomens naar de wijk. Dit zou de sociale cohesie in de wijk bevorderen en het draagvlak voor voorzieningen in de wijk versterken. Deze aanname kan echter noch wetenschappelijk, noch empirisch worden vastgesteld.

Daarbij; mensen zijn niet werkloos omdat ze in een bepaalde buurt wonen, maar wonen in een bepaalde buurt omdat ze werkloos zijn. De woningen zijn niet de schuld van de achterstand. Men moet er op bedacht zijn dat grootschalige sloopplannen de bestaande sociale cohesie juist verminderen. Door de schuld van de problemen te leggen in de buurt doet men aan blaming the victim.
Het ministerie VROM heeft daarom al aangegeven dat het belangrijker is om potentiële doorstromers (de sociale steigers) in een wijk vast te houden in plaats van nieuwe bewoners aan te trekken.
Dat vraagt om echter om een veel kleinschaliger, op maatwerk toegesneden aanpak.
Het bouwen van buurten met duurdere woningen in huurwijken leidt tot enclaves in de wijken. Van onderlinge uitwisseling is geen sprake. Sociale cohesie ontstaat juist tussen gelijkgestemden.

CONCLUSIE
GroenLinks wil het dus niet laten zoals het is maar vindt dat de bewoners leidend moeten zijn bij herstructurering en helemaal bij ingrijpende plannen zoals de gebiedsgerichte aanpak. Het gaat over hun woning en hun toekomst. Zie hen als co-producent en bekijk dan of renovatie of sloop de beste optie is. Dat is fundamenteel anders dan hoe het bij Overvecht de Gagel is gelopen. Daar is een plan van gemeente en corporaties op de wijk en zijn bewoners ‘gedropped’. Een plan waarin al vast leek te staan wat gesloopt werd, wat daarvoor terug zou moeten komen en wat waar gebouwd moest worden (in het groen) voor welke nieuwe bewoners. Ook het gebiedsplan voor Kanaleneiland-Noord is een gemiste kans. Er staat weliswaar dat er een open plan procedure gevolgd zal worden. Dan zou een eerste stap zijn om een onderzoek te houden naar de woonwensen van de huidige bewoners. Dat is de eerste stap van een open plan procedure. Maar in dit gebiedsplan zijn de kaders alweer in beton gegoten. Het middendeel wordt gerenoveerd en in het noord kwadrant zal zowel bij sloop als bij (hoogwaardige) renovatie de verhouding marktconform-sociaal 70%-30% worden waar dat nu 15%-85% is. Dat betekent dat mensen mogen meepraten zonder daadwerkelijk invloed uit te kunnen oefenen. Beide plannen zijn nog niet definitief en GroenLinks hoopt dat de mening en inspraak van de bewoners in Overvecht en Kanaleneiland niet aan dovemansoren gericht zal zijn.

Gerelateerde artikelen:
GroenLinks: 'Neem bewoners Kanaleneiland serieus'

Participatie bewoners sterk verbeteren

GroenLinks wil onderzoek naar woonwensen Kanaleneiland-Noord

Of zoek in het Nieuwsarchief!!