Het omstreden Actieplan Luchtkwaliteit Utrecht (ALU) is niet geschikt om in een referendum aan de inwoners van Utrecht voor te leggen. Tot die conclusie komt advocatenkantoor Ploum, Lodder en Princen in een advies aan de gemeenteraad. GroenLinks wil dat het burgerinitiatief toch serieus genomen wordt door het college.
Het advies van de juristen is een tegenslag voor het burgerinitiatief dat pleitte voor een raadgevend referendum gelijktijdig met de gemeenteraadsverkiezingen van volgend jaar. GroenLinks woordvoerder Verkeer Peter van Corler: "De referendum aanvraag is een duidelijk signaal uit de stad dat bewoners zich willen uitspreken over het autoverkeer en de luchtkwaliteit. De coalitie moet wel met hele sterke argumenten komen om een dergelijk signaal naast zich neer te kunnen leggen."
Een van de redenen voor het negatieve advies is volgens de juristen dat bij een dergelijk vraagstuk de referendumkeuze te ingewikkeld en complex wordt. Volgens Van Corler kan aan bewoners gewoon dezelfde vraag gesteld worden als aan de gemeenteraad zonder dat de referendumkeuze te uitgebreid wordt: "De vraag aan bewoners hoeft echt niet ingewikkeld hoeft te zijn. Stemt u in met het Actieplan Luchtkwaliteit Utrecht en stemt u in met het maatregelenpakket voor Utrecht dat deel uit maakt van het Nationaal Samenwerkingsverband Luchtkwaliteit? Ja of Nee? Ik denk dat bewoners daar het antwoord heel goed op weten te geven."
In de Utrechtse referendumverordening, waarin de regels en voorwaarden voor het houden van een referendum worden aangegeven, staat onder andere dat er geen referendum uitgeschreven kan worden over iets waar de gemeenteraad al een besluit over heeft genomen. De kans bestaat dat het college die regel aangrijpt om in de toekomst referenda over bijvoorbeeld de Spoorlaan tegen te houden, denkt Van Corler. " In 2005 hebben bewoners een referendum aangevraagd over de Lucasbolwerk garage. Dit is toen afgewezen, omdat er eerder al een raadsbesluit genomen was. En een referendum over een al genomen besluit is niet mogelijk."
Nu er een negatief advies over een referendum over het ALU ligt, dreigt deze situatie zich te herhalen: "Het risico bestaat dat een referendum op onderdelen van het ALU, blijvoorbeeld de Spoorlaan, om zo'n zelfde reden wordt afgewezen. Want over het hele ALU heeft de raad dan al besloten. Als GroenLinks willen we dit voorkomen."