Utrecht heeft vandaag gesproken over het aanpassen van de gemeentelijke verordeningen voor de Wet werk en bijstand naar aanleiding van de nieuwe fraudewet. Die wet stelt dat er een bestuurlijke boete moet worden opgelegd bij een schending van de informatieplicht. Het sanctiebeleid, de handhaving en de boete zijn nu samengebracht in één verordening en sluit daarbij aan bij het streven om met een minimum aantal regels te volstaan.

De fraudewet verplicht gemeenten om boetes op te leggen aan mensen die niet of onvolledig aan hun inlichtingenplicht voldoen. Die boetes kunnen fors oplopen, met grote consequenties voor cliënten. GroenLinks-raadslid en woordvoerder sociaal Marry Mos: "Natuurlijk moet je echte fraudeurs aanpakken en zorgen dat misbruik van ons sociale stelsel voorkomen en bestreden wordt. Daar is iedereen het over eens. De crux van dit voorstel zit hem erin welke beleidsvrijheid je als gemeente nog hebt of benut om in kwesties waarin er sprake is van verminderde verwijtbaarheid een sociaal beleid te voeren."

Als cliënten niet of onvoldoende aan hun inlichtingenplicht voldoen, vanwege onvoorziene omstandigheden, zoals bijvoorbeeld uithuisplaatsing van een kind, psychische verwardheid of het onjuist handelen van een bewindvoerder, dan vindt GroenLinks het belangrijk dat de gemeente hierin billijk handelt, zegt Mos. "Dat wil de gemeente ook, maar het het is niet opgenomen in de regels. En dat is vreemd. Als je de gronden voor een uitzondering niet in de regels aangeeft, dan wordt het voor mensen veel lastiger om in bezwaar te gaan. Je bent dan afhankelijk van de individuele beoordeling van een ambtenaar. Het moet dus voor cliënten duidelijk zijn wanneer er sprake is van verminderde verwijtbaarheid. Dan weet een cliënt op welke gronden hij een beroep kan doen als hij in bezwaar gaat."

Een van de zaken waar GroenLinks tegen ageerde was een boetemaatregel die kan worden opgelegd als een cliënt niet meewerkt aan een verplichte behandeling van medische of psychosociale problemen. "Het is niet aan bijstandsconsulenten is om te beoordelen of een cliënt al dan niet een behandeling moet ondergaan, maar aan medisch specialisten en cliënten zelf. GroenLinks vindt het ongewenst om deze macht neer te leggen bij een gemeenteambtenaar", zegt Marry Mos.

Het amendement dat GroenLinks, D66 en SP indiende om het college op te dragen deze maatregel uit de toelichting op de verordening te schrappen werd, evenals het hele voorstel, doorgeschoven naar de volgende raadsvergadering omdat de stemmen 'staakten'. Er waren veertig raadsleden aanwezig en er werd twintig keer voor en twintig keer tegen gestemd. Daardoor schuift de gehele behandeling door naar de volgende raadsvergadering, inclusief de ingediende amendementen.