In de voorjaarsnota 2009 wordt de koers naar de begroting voor volgend jaar uitgezet. Tijdens het slotdebat over deze nota heeft GroenLinks aangegeven welke scherpe keuzes gemaakt moeten worden. Keuzes waarmee onder andere de kredietcrisis op een duurzame wijze wordt aangepakt.

Lees hier de bijdrage van fractievoorzitter Marry Mos aan de bespreking van de voorjaarsnota 2009

Crisistijden vragen om een sociaal en groen antwoord!

Een nota vol vraagtekens

 

Deze tijd vraagt om scherpe keuzes.

Voor GroenLinks staat bij het maken van die keuzes voorop dat:

  • De mensen die een steun in de rug nodig hebben deze ook krijgen, juist in economisch zwaar weer.
  • Duurzaamheid de leidraad vormt in alle investeringen. 
  • En dat de gemeente een solide financieel beleid voert.

Voorzitter, ik zal in mijn bijdrage aangeven waar GroenLinks een andere keuze maakt dan het college.

 

Want aan de keuzes van het college zitten wat GroenLinks betreft veel haken en ogen.

Waar het college kiest voor lastenverlichting voor eigen woningbezitters, kiest GroenLinks voor steun aan die bewoners die het echt nodig hebben.

Waar het college de productie van met name koopwoningen wil stimuleren, wil GroenLinks er voor zorgen dat de druk op de sociale huurmarkt vermindert.

En waar het college een financieel gat van een niet managende wethouder dicht onder het mom van een aanvalsplan werkgelegenheid, wil GroenLinks zorgen dat langdurig werklozen niet aan de kant blijven staan.

 

Voorzitter! Het college vraagt in te stemmen met een enorme bezuinigingsronde van 120 miljoen euro, zonder dat we precies weten wat die gaat inhouden.

Dat is een onzuivere manier van besturen.

 

Zeker nu is het belangrijk om aan te geven waar je voor kiest.

 

Naar onze mening vraagt de kredietcrisis om een herbezinning op gebied van wonen en bereikbaarheid.

In plaats van koste wat het kost doorkachelen op de ingeslagen weg.

Er zijn grenzen aan bouwen, bouwen, bouwen.

 

De kredietcrisis is de resultante van te ver doorgeschoten consumptiegedrag en het leven op te grote voet.

Precies dezelfde oorzaak die de klimaatcrisis heeft.

Juist daarom is het verstandig om de klimaatcrisis en kredietcrisis gezamenlijk aan te pakken door te investeren in duurzaamheid.

Dat levert energie én banen op.

Het leidt tot zuiniger gebruik van grondstoffen en middelen.

 

De kredietcrisis vraagt om een sociaal en groen antwoord!

  • een adequaat vangnet én participatiemogelijkheden voor de mensen die langs de kant staan, zodat iedereen kan meedoen!
  •  voldoende betaalbare woningen
  • zuinig omgaan met de ruimte en het groen in de wijken

Het op gang houden van de economie en het creëren van banen is belangrijk.

 

Het vraagt om een duurzaam investeringsprogramma dat

  • banen oplevert voor de mensen en kleine ondernemers in de wijken
  •  energie bespaart en opwekt
  • en daarmee de energierekening laat dalen.

Dan verlaag je de lasten voor de Utrechters op een duurzame, zinvolle en vooral eerlijke manier. Veel eerlijker dan alleen de bezitters van huizen en auto's te bevoordelen.

Voorzitter! Tot zover mijn eerste algemene reactie. Ik begin met de financiën en ga daarna in op  belangrijke opdrachten voor dit moment, nl. het bieden van een toekomst voor iedereen en duurzaam bouwen.

 

Financieel beleid voor het eerst niet solide

Voorzitter! Voor het eerst sinds jaren ligt er geen solide financieel beleid.

Er is geen inzicht in de werkelijke investeringen die het college gaat plegen.

En er is geen inzicht in de bezuinigingsmaatregelen.

Daardoor is het vrijwel onmogelijk om een zorgvuldige afweging te maken voor de voorstellen in deze voorjaarsnota.

Het college wil in totaal 100 miljoen investeren en 120 miljoen bezuinigen. Dat is nogal wat.

De wethouder heeft het raadsvoorstel na lang aandringen  aangepast en de besluitvorming over de in te zetten middelen beperkt tot 2009.

Maar ook het summiere overzicht voor het afromen van reserves en voorzieningen geeft ons onvoldoende inzicht in de beleidswijzigingen die hiermee worden ingezet.

Daarbij is het afroomoverzicht geen onderdeel van de besluitvorming.

Voorzitter! Vragen om 20 miljoen te mogen uitgeven zonder expliciet aan te geven waar het uitgehaald wordt, is onbehoorlijk. Het beleid is daarmee voor de raad niet te controleren.

Dat moeten we niet willen als volksvertegenwoordigers.

Oud-wethouder van Zanen die er prat op ging dat je eerst een dekking moet hebben voordat je geld uitgeeft, zou dat nooit goedkeuren.  Dit is een voorjaarsnota VVD onwaardig!

 

Het weerstandsvermogen

Het college haalt 20 miljoen euro uit het weerstandsvermogen, zonder aan te geven hoe dit weer wordt aangevuld.

Hierdoor zijn de risico's  nog maar voor 80% gedekt.

Terwijl we als raad hebben afgesproken dat 100% dekking nodig is.

Het is logisch om in financieel slechte tijden het weerstandsvermogen aan te spreken áls dit echt nodig is.

Maar wel volgens de regels die we als raad hebben vastgesteld; met voorstel hoe het weerstandsvermogen weer wordt aangevuld. .

 

Graag hoor ik van het college hoe dit gaat gebeuren.

En wanneer de raad daar een voorstel voor te zien krijgt.

 

Vervolgens stelt het college een buffer in voor onvoorziene uitgaven van 15 miljoen vanwege de economische crisis. Die grotendeels gebruikt gaat worden voor het herstellen van de kademuren.

Voorzitter! Het herstellen van de kademuren heeft natuurlijk helemaal niets te maken met de economische crisis. Of is het herstellen van de kademuren de Utrechtse inzet voor het creëren van werkgelegenheid. Graag opheldering hierover van de wethouder financiën.

 

Voorzitter! Financieel gezien is de opmaat voor de begroting 2010 een sprong in het duister. We weten wel hoeveel geld het college wil gaan uitgeven, maar nog niet waaraan.

En we weten helemaal niet ten koste waarvan het gaat.

GroenLinks vindt dit een onzuivere manier van besturen.

 

Een aantal bezuinigingen zijn inmiddels iets helderder geworden. Daarop kom ik straks terug.

Een toekomst voor iedereen

Voorzitter! GroenLinks vindt het belangrijk dat de gemeente kleur bekent en kiest voor de mensen die het meest kwetsbaar zijn en de mensen steunt die dit het hardst nodig hebben.

Ik licht er drie punten uit waarop wij dat belangrijk vinden.

 

Economie

Het college zet 10 miljoen in op het stimuleren van de economie en 10 miljoen voor de werkgelegenheid. In het stimuleringsprogramma economie moeten wat GroenLinks betreft banen door te investeren in duurzaamheid centraal staan,  een stimuleringsprogramma duurzame economie.

De criteria van het programma economie zijn prachtig, nl het opleveren van concrete arbeidsplaatsen en een multipliereffect, maar de eerste uitwerking – versterken van het watertoerisme – heeft daar nauwelijks iets mee te maken.

Ook het aanvalsplan werkgelegenheid levert vooralsnog geen enkele baan extra op.

Kan het college aangeven hoeveel banen de stimuleringsprogramma's gaan opleveren in de komende 2 jaar? En voor welke mensen deze banen beschikbaar moeten zijn? Hooggeschoold, laaggeschoold, grote of kleine afstand tot de arbeidsmarkt.

 

Armoedebestrijding

GroenLinks was blij dat er 5 miljoen wordt vrijgemaakt voor armoedebestrijding en bijstand. Maar in 2009 gaat dit bedrag vrijwel geheel op aan overhead!

Voorzitter! Geld voor armoedebestrijding moet naar de mensen in armoede gaan.

En niet naar de ambtenaren die steeds meer tijd nodig hebben om te beoordelen of mensen wel recht daarop hebben.

Voorzitter! Kan de wethouder ons concreet vertellen wat zij in 2009 en de jaren daarna gaat doen voor de mensen die elke dag opnieuw de eindjes aan elkaar moeten knopen.

Kunnen deze mensen echt iets verwachten of moeten zij het doen met mooie beloften omdat de wethouder het geld  voor iets anders nodig heeft.

 

Niemand aan de kant

GroenLinks vindt het belangrijk dat iedereen de kans krijgt om mee te doen aan de samenleving.

Bij re-integratie hebben we vanochtend al kunnen zien dat het college kiest voor de kansrijken. Met een motie heeft de raad dit deels gerepareerd door uit te spreken dat aanvullend beleid nodig is voor de mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt.

GroenLinks is blij met deze reparatie.

Bij inburgering wordt maar de helft van de doelstellingen bereikt.

Met name veel oudkomers – de mensen die jarenlang in Utrecht wonen en zich jaren kapot hebben gewerkt voor onze stad – zijn de Nederlandse taal niet machtig. In totaal gaat het om 10% van de bevolking!

Door te zorgen dat iedereen meedoet, leg je een basis voor samen-leven.

Dat is nodig om de kracht van de samen-leving tot stand te laten komen en excessen tot een minimum te beperken.

De gemeente moet zich niet alleen inspannen voor laaggeletterden, maar juist ook voor onze mede-Utrechters die de taal onvoldoende kunnen spreken.

Hierop dienen wij een motie in.

De migrantenzelforganisaties kunnen hier een belangrijke bijdrage in leveren. Waar het gaat om het leren van de Nederlandse taal, maar ook in het bieden van ontplooiingskansen.

Dit college bezuinigt  2 miljoen op het programma diversiteit en integratie.

Graag hoort GroenLinks van het college hoe zij de toekomst van de migrantenzelforganisaties ziet. Wordt bijvoorbeeld de functie van IDEA nog voortgezet, ja of nee?

 

Leefbaarheid in de wijken vergroten

Voorzitter!

De kredietcrisis leidt ook tot minder gebruik van de auto en schonere lucht,

tot minder verhuizingen én minder kantoorbehoefte.

Dat betekent dat een herbezinning nodig is op de in gang gezette ontwikkelingen.

Het college wil nu een fonds ter bevordering van de  woningbouwproductie van vooral koopwoningen instellen.

Terwijl je serieus de vraag kunt stellen of het woningbouwprogramma niet moet worden aangepast op de toekomst.

Als de vraag verandert of afneemt dan moet je daar je programma op afstemmen.,

 

GroenLinks is er nog niet van overtuigd dat we alles in het werk moeten stellen om de woningbouwproductie op hetzelfde niveau te willen houden.

Wij willen weten: waartoe en waarvoor?

 

Ons voorstel is om kritisch te kijken welke bouwopgaven wel of niet door moeten gaan.

Zoals de nieuwbouw voor het Gerrit Rietveldcollege bijvoorbeeld.

Het afzien van deze ontwikkeling biedt kansen voor de wijk.

Omdat er dan geen groen wordt opgeofferd.

Pak de kans om daar waar mogelijk rood weer terug te ruilen voor groen!

Net zoals wethouder Bosch heeft laten weten bij de Hindersteinlocatie. Waarvoor onze dank!

 

Daarnaast stelt GroenLinks voor om bij het wonen te investeren in duurzaamheid: zorg dat woningen energiezuinig worden en energie opwekken.

Maak een programma werkgelegenheid gekoppeld aan duurzaamheid door alle bouwopgaven vanuit duurzaamheid te benaderen.

In de cie gaf wethouder Bosch aan dat duurzaamheid hiervoor te vertragend werkt.

Ja, voorzitter! GroenLinks vindt dat een kortzichtige reactie.

Ten eerste is het ontzettend dom om bij nieuwbouw niet te kiezen voor maximale duurzaamheid

en ten tweede vindt GroenLinks dat we ook wel wat eisen mogen stellen als we miljoenen vrijmaken om projecten vlot te trekken.

Je bouwt tenslotte voor de komende 50 jaar en we hebben als stad de ambitie om in 2030 CO2-neutraal te zijn.

Als je kiest voor duurzame energie-opwekking en energie-besparing, kies je voor de toekomst.

Daarbij betaalt het zichzelf ook financieel terug.

Graag horen wij een reactie op ons voorstel om de fondsen woningbouw en economie duurzaam in te richten.

 

Wethouder Bosch gaf in de cie aan dat de DUO toe is aan een herijking!

GroenLinks vindt dat een goede zaak en de hoogste tijd.

Ons verzoek is om bij de herijking juist ook met de huurdersverenigingen om de tafel te gaan zitten.

Dat past ook prima in het onlangs vastgestelde participatieverhaal!

Daarbij zijn de wachttijden voor sociale huurwoningen de laatste tijd alleen maar toegenomen.

Zelfs de wachtlijsten voor mensen met een urgentieverklaring (en die krijg je in Utrecht niet makkelijk) zijn inmiddels schrikbarend hoog.

 

Er zijn teveel DUO-urgenten,  de doorstroming voor ex dak- en thuislozen hapert.

En krijgt de gemeente het niet voor elkaar om de ca 400 generaal pardonners goed te huisvesten.

Wat ons betreft is er dus behoefte aan een echte herijking die meer bewonersinvloed geeft, minder sloop en meer renovatie op maat.

Onze vraag aan het college is om bij het fonds woningbouwproductie de vraag naar sociale huurwoningen nadrukkelijk mee te nemen in de beoordeling welke ontwikkelingen nodig zijn. En ditzelfde te doen bij een herijking van de DUO.

 

Voorzitter! GroenLinks vindt het belangrijk om de positie van huurders te verstevigen.

In o.a. Amsterdam bestaat het fenomeen huurteams, die huurders in de particuliere sector steunt in alle huurrecht gerelateerde zaken.

Een huurteam gaat actief naar bewoners toe, verspreidt informatie, geeft advies en bemiddelt. Een huurteam zorgt dat mensen niet teveel huur betalen, helpt hen achterstallig onderhoud op te lossen en kan een buffer zijn tussen huurder en huisjesmelker.

Huurwoningen zijn schaars en, net als de USF, vindt GroenLinks dat Utrecht een HuurTeam verdient.

Op dit punt dienen wij een motie in.

 

Voorzitter! Utrecht kent vele groengroepen in de stad.

Bewoners die met elkaar verantwoordelijkheid nemen voor de leefbaarheid in hun eigen buurt, door zich in hun vrije tijd te ontfermen over boomspiegels, bijzondere binnentuinen of brede groenstroken.

GroenLinks vindt dat enorm belangrijk en wij bedanken de vele groengroepen die de afgelopen dagen mails hebben gestuurd en laten zien welk belangrijk werk zij verrichten.

De afgelopen jaren heeft het college een extra impuls gegeven aan groen in zelfbeheer

De financiering hiervan is geregeld tot augustus.

GroenLinks dient graag met Leefbaar Utrecht een amendement in om deze extra impuls aan groen in zelfbeheer te behouden.

Juist deze kleine initiatieven zijn keihard nodig en bijzonder waardevol.

Een relatief kleine investering met een groot rendement.

Wij hopen dat alle raadsleden ons amendement steunen.

 

Ook wil GroenLinks de voorgenomen bezuiniging op het groenstructuurplan terugdraaien. Het college geeft aan in het ‘afroom’-lijstje 1,7 miljoen euro uit het groenstructuurplan te halen.

Dat geld zou niet nodig zijn.

Voorzitter! Wij betwijfelen dat.

In het nog niet zo lang verschenen meerjaren groenprogramma zien we dat de 1,6 miljoen die op jaarbasis beschikbaar is gesteld broodnodig is om het groen in en om de stad te verbeteren.

Het is te simpel om te zeggen ‘de uitvoering loopt enige vertraging op, dus we geven het een andere bestemming’.

Het geld een andere bestemming geven heeft als consequentie dat sommige projecten – zoals de Vechtroute - dus niet kunnen worden uitgevoerd of op de hele lange baan worden geschoven.

Het betekent uitstel en vertraging in het realiseren van de hoofdgroenstructuur.

GroenLinks wil graag dat het groenstructuurplan (dat pas in 2030 klaar is) liever eerder dan later wordt uitgevoerd.

Daarom dienen wij een motie in om de reserve groenstructuurplan in tact te laten.

 

Voorzitter! De kredietcrisis vraagt om een sociaal en groen antwoord.

Om:

  •  een adequaat vangnet én participatiemogelijkheden voor de mensen die langs de kant staan, zodat iedereen kan meedoen!
  •  voldoende betaalbare woningen
  •  zuinig omgaan met de ruimte en het groen in de wijken
  •  en kiezen voor een duurzame toekomst van de stad.

 Wij vragen het college om zich daarvoor in te zetten in plaats van door te hollen op gebied van woningbouw, en het binnenhalen van grote internationale bedrijven.