Als gemeenteraadslid houd ik me vaak bezig met thema’s die leiden tot maatschappelijke discussies. Besluiten die wij nemen, of het nu gaat om nieuwe woningbouw, het houtstookverbod of het aanpassen van de gemeentelijke belastingen, zijn bijna nooit eenvoudig. Ze zijn het resultaat van wikken en wegen, luisteren naar burgers en experts, belangen afwegen en zoeken naar de beste weg vooruit. Toch valt mij op dat de berichtgeving in de media over die besluiten niet altijd recht doet aan de complexiteit – en soms zelfs sturend werkt in hoe het publiek erop reageert. 

Neem bijvoorbeeld het vuurwerkverbod. Na jaren van discussies over veiligheid, dierenwelzijn en milieu, heeft Utrecht – net als enkele andere gemeenten – na een burgerberaad besloten het afsteken van vuurwerk te verbieden. De realiteit? Best veel mensen houden zich aan het verbod en zoeken naar alternatieven. Maar wat lezen we vaak in de krant? Veel stukken over de grootschalige verkoop van vuurwerk en veel negatieve reacties op het verbod van gefrustreerde vuurwerkliefhebbers. Het beeld dat blijft hangen is dat het verbod niet werkt en dat er voornamelijk weerstand is. Dat doet geen recht aan de werkelijkheid, waarin de meerderheid van de Utrechters voorstander is van een verbod, noch aan de vele mensen die wél verantwoordelijkheid nemen. 

Een ander voorbeeld: het houtstookverbod. Voorstanders wijzen terecht op de voordelen voor de luchtkwaliteit en de gezondheid van longpatiënten. Maar wat belichten sommige media? Verontwaardigde houtstokers die zich aangetast voelen in hun vrijheden. Natuurlijk zijn er meningen verdeeld – dat hoort bij een gezonde democratie. Maar het is opmerkelijk hoe vaak het negatieve verhaal de boventoon voert, terwijl de positieve effecten – schonere lucht, gezondere burgers – onderbelicht blijven.  

Dit roept een belangrijke vraag op: beseffen de media wel hoe groot hun sturende rol is, en hoe ze daarmee het publieke debat vormgeven? En hoe zij met hun keuzes in berichtgeving bijdragen aan hoe beleid wordt ervaren en -uiteindelijk- zelfs aan de effectiviteit ervan? Een krant kan besluiten om verhalen te belichten van mensen die alternatieven zoeken voor vuurwerk, zoals creatieve nieuwjaarsrituelen. Of verhalen van bewoners die opgelucht ademhalen nu hun buurman geen hout meer stookt. Zulke keuzes laten zien dat verandering mogelijk is en kunnen zelfs bijdragen aan draagvlak voor beleid.  

Dat betekent niet dat media kritiekloos beleid moeten toejuichen – verre van dat. Kritische journalistiek is essentieel voor onze democratie. Maar journalistieke verantwoordelijkheid gaat verder dan alleen de problemen uitvergroten. Het betekent ook aandacht hebben voor oplossingen, voor succesverhalen, voor de nuance. En gelukkig is dat soort voorbeelden er óók. Zo kopte RTV Utrecht recentelijk: Nog een laatste keer 'fik in de voortuin', houtstookverbod Utrecht gaat vanaf 1 januari in - RTV Utrecht. Een positief voorbeeld van mensen die op zoek gaan naar alternatieven voor houtstook. Ook het AD schreef eerder genuanceerd over het houtstookverbod: Verbod op vuurkorf handhaven is moeilijk: kunnen Utrechters het daarom zomaar aan hun laars lappen? | Utrecht | AD.nl. Het kán dus wel, en dat biedt hoop. 

Als politicus ben ik me ervan bewust dat onze besluiten nooit iedereen tevreden zullen stellen. Maar ik hoop dat de media hun sturende rol nog serieuzer gaan nemen. Laat zien dat verandering mogelijk is. Geef ruimte aan het positieve naast het negatieve. Want hoe het verhaal wordt verteld, maakt uit. En dat is een verantwoordelijkheid die we allemaal delen – politici, media, en burgers. 

Uiteindelijk bepaalt niet alleen beleid de toekomst van ons land, maar ook de verhalen die we erover vertellen. Laten we die verhalen samen eerlijker, genuanceerder en constructiever maken. 

Ps Wil je sowieso graag wat vaker positief nieuws lezen? Kijk dan eens op Fix The News of – uit eigen stad! – LEKKER BEZIG UTRECHT | Goed Nieuws uit de Stad