Sinds zaterdag 14 maart 2009 maakt GroenLinks geen deel meer uit van het college. Aanleiding voor de collegecrisis was het voorstel om een nieuwe verbindingsweg vanaf de A2 en een tunnel aan te leggen aan de westkant van Utrecht. Dit voorstel staat haaks op de opgave om de luchtkwaliteit in Utrecht te verbeteren. Wat klopt er niet aan de plannen van het college? Waarom een nieuwe invalsweg? En wat wil GroenLinks?

Waar gaat het om?
Dagelijks rijdt er veel autoverkeer door Utrecht. De leefbaarheid en de gezondheid van de Utrechters heeft hierdoor flink te lijden. Om dit aan te pakken en om aan de Europese normen voor luchtkwaliteit te voldoen is na de verkiezingen in 2006 afgesproken om de groei van het autoverkeer te verminderen. Alleen zo kunnen we van Utrecht een stad maken waar het prettig en gezond leven is. Voor GroenLinks is dit één van de belangrijkste opgaven voor het Utrechtse stadsbestuur.

Het college heeft een actieplan luchtkwaliteit gemaakt en met dit plan wordt een stap in de goede richting gezet om de lucht in Utrecht te verbeteren. Er worden maatregelen genomen om het openbaar vervoer en het fietsgebruik te verbeteren. Aan de rand van de stad komen P&R-terreinen en het autoverkeer dwars door de stad wordt beperkt. Met dit actieplan blijft er een probleem bestaan aan de westkant van de stad, vanaf het 24 oktoberplein tot en met de Marnixlaan, ook wel de westelijke verdeelring genoemd. Hier staat de leefbaarheid sterk onder druk door een teveel aan autoverkeer. Het college wil dit probleem aanpakken met een nieuwe invalsweg vanaf de A2 naar de Cartesiusweg. Voor GroenLinks staat een dergelijke weg haaks op de ambitie om de luchtkwaliteit en de leefbaarheid in de stad te verbeteren.

Een nieuwe invalsweg als oplossing?
Om het autoverkeer op de westelijke verdeelring te beperken, wil het college het doorgaande verkeer bij de Thomas à Kempisweg onmogelijk maken. Daardoor zijn automobilisten die van deze route gebruik maken aangewezen zijn op de snelwegen, met name op de A2. Om het voor het autoverkeer makkelijker te maken om van de A2 naar de Cartesiusweg te rijden, heeft het college voorgesteld om een nieuwe weg aan te leggen. Deze moet gaan lopen vanaf de Cartesiusweg, langs het spoor, naar de A2-afrit bij Lage Weide en is in Utrecht ook bekend als de Spoorlaan. De nieuwe invalsweg is volgens het college nodig voor de autobereikbaarheid van de stad.

Wat klopt niet aan de plannen van het college?
De nieuwe weg, de Spoorlaan, zorgt voor een snelle en directe verbinding tussen de Westelijke verdeelring en de A2. De voorspellingen van het college geven aan dat er op dit traject zoveel autoverkeer gaat rijden, dat het verkeer verder op het traject, bij de Josephlaan en Marnixlaan, vastloopt. De op z'n minst opmerkelijke oplossing die het college heeft bedacht voor dit probleem is de aanleg van een tunnel. En voor de bouw van een tunnel moeten huizen gesloopt worden op de Josephlaan. Een dergelijke rigoureuze maatregel zou alleen al genoeg moeten zijn om ten zeerste aan deze oplossing te twijfelen. Wij vinden het, in het kader van de verbetering van de luchtkwaliteit, dan ook zeer merkwaardig om huizen te slopen ten gunste van het autoverkeer.

Extra autoverkeer in de stad
Maar het conflict dat tot de collegebreuk heeft geleid is fundamenteler. GroenLinks wil, volgens de afspraken in het collegeprogramma, dat er echt werk gemaakt wordt van het terugdringen van de groei van het autoverkeer. De overgebleven coalitiepartijen willen met de aanleg van de Spoorlaan en de tunnel bij de Josephlaan de groei van het autoverkeer faciliteren. Wij vinden dit niet passen binnen de aanpak van de luchtkwaliteit in Utrecht. Om echt een verbetering van de luchtkwaliteit voor elkaar te krijgen, moeten de alternatieven voor de auto echt goed uitgewerkt en aangepakt worden. Het uitleggen van een rode loper voor het autoverkeer staat daar haaks op. Het autoverkeer kan weliswaar een tunnel in rijden, maar daarmee is het probleem nog niet verdwenen. Uiteindelijk komen de auto's weer bovengronds uit, middenin de wijk Zuilen en Ondiep en zijn daarmee in de stad. Het verbeteren van luchtkwaliteit gaat niet samen met het faciliteren van autoverkeer.

Wat wil GroenLinks?
Onze voorkeur gaat uit naar extra maatregelen om de groei van het autoverkeer verder terug te dringen. En hier zijn zeker mogelijkheden voor. Uit eigen onderzoek van GroenLinks blijkt bijvoorbeeld dat slechts 41% van het autoverkeer op de Pijperlaan, Haydnlaan, Lessinglaan (PHL-lanen) daar ook echt iets te zoeken heeft. Voor de rest van het autoverkeer is er een alternatieve route beschikbaar via de hoofdwegen rondom Utrecht.

Betere OV en fiets-verbindingen tussen wijken
Met name op de verbindingen tussen het centrum en Noordwest, het centrum en het noorden van de stad en tussen Leidsche Rijn en Noordwest liggen kansen om het OV en fietsgebruik te vergroten. Ons eigen onderzoek wijst uit dat zo 15% van het autoverkeer op de PHL-laan kan worden afgevangen als deze verbindingen op het zelfde niveau worden gebracht als het stedelijk gemiddelde. Een groot deel van het verkeer op de westelijke verdeelring verkeer zijn korte autoritten tussen de Utrechtse wijken. Dit zijn juist de autoritten waarbij een overstap op de fiets en het OV voor de hand ligt. De gemeente moet daarom niet deze autoritten faciliteren met een nieuwe tunnel en weg, maar moet fors inzetten op de overstap naar OV en fiets. Het invoeren van het sectorenmodel biedt volop kansen om het Openbaar Vervoer en fietsgebruik op de korte afstanden makkelijker en aantrekkelijker te maken. Door het sectorenmodel rijden minder auto's dwars door de stad en ontstaat er meer ruimte die voor OV en fiets gebruikt kan worden. De concurrentiepositie van de bus, de trein, de tram en de fiets ten opzichte van de auto kan daarmee behoorlijk verbeterd worden.

Beter gebruik van de bestaande wegen
Met de voorgestelde Spoorlaan wordt het autoverkeer met de bestemming Zuilen en Overvecht te vroeg de stad ingehaald. Dit autoverkeer zien wij liever doorrijden naar de NRU om daarlangs de noordelijke wijken in en uit te rijden. De combinatie van het beperken van het verkeer op de westelijke verdeelring en Dynamisch Verkeersmanagement kunnen hiervoor zorgen. Het onmogelijk maken van het doorgaande verkeer bij de Thomas a Kempisweg (de knip) past hier binnen.

P&R Lage Weide
Vang het auto-verkeer ten westen van de stad af door een P&R-terrein te realiseren op Lage Weide, waar de automobilist kan parkeren en verder kan reizen met het Openbaar Vervoer. Er zijn al langere tijd plannen voor een dergelijk P&R-terrein vlakbij de afrit Lage Weide, bij een nieuw te bouwen Randstadspoor-station. De gemeente moet er werk van maken om er voor te zorgen dat dit P&R-terrein nu eindelijk gerealiseerd wordt.

Maak de doorgaande route over de verdeelring onaantrekkelijk
Wij hebben laten onderzoeken waar het verkeer op de PHL-lanen vandaan komt en waar het heen gaat. Nu rijdt er bijvoorbeeld 10% vanuit de richting de Bilt en vanuit Zeist over de PHL-lanen richting de A2 en A12, terwijl dit verkeer ook een alternatief heeft over de A27 en A12. Door deze route onaantrekkelijk te maken voor doorgaand autoverkeer (door extra knips of dosering van het verkeer met behulp van verkeerslichten), worden automobilisten gestimuleerd om niet meer dwars door de stad, maar over de snelwegen te rijden.

Linksaf-verbod vanaf de Martin Luther Kinglaan en een rechtsaf-verbod vanaf de Pijperlaan
Dat leidt tot een afname van het autoverkeer op de PHL-lanen van 35%. Deze maatregel is moeilijk te combineren met de knip op de Thomas a Kempisweg i.v.m. bereikbaarheid Oog in Al, maar wordt in het oorspronkelijke Actieplan Luchtkwaliteit deels al wel voorgesteld.

Als we in Utrecht echt werk willen maken van het verbeteren van de luchtkwaliteit, moeten we er niet alleen voor kiezen om de alternatieven voor de auto te stimuleren. We moeten ook het autogebruik durven te beperken. Het is niet mogelijk om én het autoverkeer te faciliteren én een echte omslag te krijgen van de auto naar OV en fiets. We willen de autobereikbaarheid beperken en  de bereikbaarheid met OV en fiets verbeteren. En daarmee de leefbaarheid van de stad.

Lees ook "Collegebreuk: GroenLinks houdt vast aan afspraken collegeprogramma"