Vandaag behandelt de gemeenteraad de asbestkwestie in Kanaleneiland in een speciale commissievergadering. Onlangs presenteerde commissie Jansen een onderzoeksrapport naar de hele gang van zaken, waarin voor het college en Mitros pittige conclusies worden getrokken. GroenLinks-raadslid en woordvoerder Steven de Vries vroeg het college onder meer hoe het college aankijkt tegen de structurele problemen binnen de gemeentelijke crisisorganisatie.

 

Voorzitter,

Allereerst wil ik de onderzoekscommissie hartelijk danken voor hun werk en het opleveren van een zeer lezenswaardig rapport. Een schokkend rapport met harde conclusies. Uiteraard ga ik daar in mijn bijdrage op in, maar ik zou eerst toch stil willen staan bij de bewoners.

Want voorzitter, tijdens de Raadsinformatieavond van afgelopen dinsdag ben ik wederom geschrokken. Niet eerder heb ik zo een grote kloof meegemaakt tussen de papierenrealiteit van met name Mitros en ook niet eerder heb ik mij als raadslid zo machteloos gevoeld in een dossier.

Als je de conclusies van de onderzoekscommissie zou willen samenvatten dan zou je kunnen zeggen dat de bewoners onvoldoende en vaak helemaal niet centraal hebben gestaan. Dit geldt wat GroenLinks betreft zowel in de voorfase, tijdens de crisis als nu in de nazorgfase. Dit ondanks het harde werk van sommige medewerkers bij de gemeente en bij Mitros. Bewoners zitten nog steeds met een vloed aan vragen. Die wij afgelopen dinsdag op Kanaleneiland wederom kregen, dit doet mij pijn en het voelt ongemakkelijk. Pijn omdat ik het onacceptabel vind dat mensen zo lang in onzekerheid blijven zitten en ongemakkelijk omdat wij alleen het College en niet Mitros ter verantwoording kunnen roepen. Want voor veel van deze vragen zou Mitros verantwoordelijkheid moeten nemen. De vraag is of ze dat voldoende doen. Graag hoor ik specifiek en in algemene zin een reactie van het college hierover. Deelt het college de mening van GroenLinks dat bewoners spoedig, uiterlijk voor de kerst duidelijkheid moeten krijgen? En wat gaat het college doen, zelf maar ook richting Mitros, om dit voor elkaar te krijgen?

Ik kom bij het rapport. In het algemeen zijn de bewoners hier positief over. We hebben veel mensen gehoord die zeiden dat het fijn is om duidelijkheid te krijgen en dat de waarheid nu op tafel ligt.

Voorzitter, GroenLinks vindt het fijn dat bewoners zich herkennen in het rapport. Zoals ik al eerder zei: we zijn geschrokken van het rapport en de conclusies zijn hard.

Hoe kijkt het college aan tegen het beeld dat het rapport oproept dat er sprake zou zijn van fundamentele problemen en structurele weeffouten in onze crisisorganisatie en communicatie?

Eigenlijk stapelen de problemen zich al op voordat er daadwerkelijk een crisis ontstaat. De planningen van de renovatie tijdens bewoning worden niet gehaald en men zit veel langer in halfbewoonbare huizen dan oorspronkelijk verwacht werd. Eerder stelden collega’s hier al vragen over in onze raad.

Dat roept bij ons vragen op over de renovatie in bewoonde toestand. GroenLinks vindt dat daar nog eens een keer kritisch naar gekeken moet worden. Hoe kijkt het college hier tegenaan?

Ook zijn wij geschrokken van de wijze waarop er met en over bewoners gecommuniceerd wordt. Uit het boek dat journalist Remco de Boer over de Asbestzaak heeft geschreven dringt zich een beeld op van een communicatie vanuit Mitros richting bewoners die je paternalistisch en summier zou kunnen noemen. Bewoners voelen zich hierdoor terecht niet serieus genomen en is er in de voorfase al onrust en wantrouwen ontstaan.

Hoe kijkt het college hier tegenaan? Graag een reactie.

Dan hebben we zorgen over de vergunningverlening door de gemeente en het toezicht daarop. Hoe kijkt het college hier met de kennis van nu tegenaan? We zijn ook wel bezorgd over het fenomeen administratieve toezicht en handhaving. Moeten we dat nu werkelijk wel willen? Wat GroenLinks betreft moeten we in ieder geval wat betreft asbest de toezicht en handhaving intensiever gaan oppakken. Daarnaast zouden we toch wel in de nasleep van deze affaire graag een overzicht zien van vergunningen die louter of grotendeels onder administratieve toezicht en handhaving vallen. Zou het college ons een brief kunnen sturen met een overzicht?

Vanaf maandag 16 juli wordt er begonnen met het verwijderen van asbesthoudend materiaal. Op woensdag 18 juli wordt het werk opgeschort en geeft Mitros opdracht om het materiaal te onderzoeken. Die zelfde dag informeert Mitros via de afdeling Publieke Diensten de Gemeente.

Is het nu werkelijk zo dat het op dat moment verantwoordelijke collegelid pas op zondag 22 juli voor het eerst geïnformeerd wordt? Is het normaal dat er, ondanks de ontruiming van meerdere woningen en de verdenking van een omvangrijke besmetting, de locoburgemeester pas op de hoogte wordt gebracht op het zelfde moment dat er Grip 1 wordt afgekondigd? Waarom zijn de meldingen van Mitros eerder die week niet desnoods als kennisgeving gemeld bij een politieke verantwoordelijke? Is dit gebruikelijk? En hoe kijkt het college hier nu op terug?

Vervolgens wordt er opgeschaald naar Grip 1. Klopt het dat dit zonder medeweten van de locoburgemeester is gebeurd? Is dit gebruikelijk en wenselijk wanneer er forse openbare orde maatregelen worden genomen? Nog geen drie uur later is er opgeschaald naar Grip 2. Gebeurde dit onder verantwoordelijkheid van de locoburgemeester en waarom gebeurde dit?

Ondanks het feit dat er al op zondagmiddag wordt opgeschaald, wordt het proces crisiscommunicatie pas die avond geactiveerd. Feitelijk komt het actiecentrum crisiscommunicatie pas in de loop van maandag de 23e in dienst, maar blijft nog dagen onderbezet. De onderzoekscommissie stelde vorige week dat er meer dan 80 communicatiemedewerkers uiteindelijk zijn ingezet. Klopt dit? Waardoor verliep het inzetten van het proces crisiscommunicatie zo enorm rommelig?

Tijdens een crisissituatie en zeker tijdens het opschalen naar Grip 1 of hoger worden huurders van woningen gewone burgers waar de gemeente een zorgplicht voor heeft. Waarom wordt dan toch later besloten om onder andere de communicatie in handen te stellen van Mitros? Sowieso is het bijzonder pijnlijk dat later de gemeente dit weer terug moet nemen. Hoe kijkt het college hier nu op terug?

Voorzitter,

Het is begrijpelijk dat de locoburgemeester op zondag 22 juli op basis van zeer beperkte informatie besloot het zekere voor het onzekere te nemen. Op maandag de 23e geven deskundigen aan dat de gezondheidsrisico’s van het aangetroffen materiaal in blok 2 en 3 minimaal zijn. Dit lijkt een uitgelezen kans voor het gezag om het beeld over de asbestvondst bij te stellen en helder te communiceren over de gezondheidsrisico’s.

Toch wordt besloten om tot ontruiming over te gaan, een aantal koopwoningen worden ook daarin meegenomen. GroenLinks begrijpt dit niet. Klopt het dat er ontruimd is omdat het anders niet uit te leggen zou zijn? Kan het college hier helderheid over verschaffen?

Voorzitter, GroenLinks vind het bijzonder pijnlijk dat na het trapincident geconcludeerd werd dat de publieksvoorlichting ‘onduidelijk’ is gebeurd. Hoe kan het zo zijn dat er nu opnieuw vernietigende conclusies worden getrokken t.a.v. de crisiscommunicatie? Zijn we als gemeente wel voldoende opgewassen tegen de eisen die aan communicatie en in het bijzonder die in crisissituaties worden gesteld? Ik durf mijn hand er niet voor in het vuur te steken.

Voorzitter dan de crisisorganisatie.

Die heeft volgens de onderzoekscommissie onvoldoende gefunctioneerd en de genomen maatregelen waren onnodig belastend voor de bewoners. Ook hier lijken bewoners dus niet centraal te hebben gestaan.

Het lijkt er wat GroenLinks betreft op dat gemeente en Mitros zich vooral zorgen lijken te hebben gemaakt over de verantwoordelijkheidvraag i.p.v. dat de zorg voor en het belang van onze inwoners centraal heeft gestaan. Wat is de visie van het college hierop?

Het is vreemd om te lezen dat de gemeentelijke crisisorganisatie in de aansturing afwijkt van die van de Veiligheidsregio. Heeft onze burgemeester in zijn hoedanigheid als voorzitter van de VRU dit toegestaan? Waarom? De aansturing van het proces ligt bij een medewerker van de afdeling Openbare orde en Veiligheid. Waarom is dit zo georganiseerd? GroenLinks heeft gezocht, maar we hebben niet kunnen vinden dat wij als raad hierover zijn geïnformeerd. Klopt dit?

Voorzitter, dan nog een paar woorden over de reactie van het college. Die geeft onvoldoende een geruststellend gevoel. De conclusies van de onderzoekscommissie zijn hard. De gemeente reageert met bewoordingen als “steken laten vallen” en “daar zijn verbeteringen aan te brengen”. Voorzitter, GroenLinks verwacht dat het college in haar beantwoording meer urgentiegevoel aan de dag weet te leggen.

Er wordt in de brief ook melding gemaakt van een oefening die afgelopen vrijdag zou zijn gehouden. Hoe is die verlopen? En wat zijn de bevindingen?

GroenLinks vindt het goed dat de burgemeester excuses heeft aangeboden. Bewoners zijn daar over het algemeen blij mee en zeggen: “Eindelijk”. Nog 2 losse vragen over de huidige saneringen en de verdere nasleep. Hoe wordt er op dit moment toezicht en handhaving ingezet bij de huidige saneringen?

Er bereiken ons berichten dat de aannemer die Oskam in eerste instantie heeft ingehuurd voor de saneringen failliet zou zijn gegaan. Wat betekent dit voor eventuele aansprakelijkheid in de toekomst?

Voorzitter, tot slot.

Een journalist vroeg mij vorige week: als er op dit moment een ramp uitbreekt is dan de crisisorganisatie daar wel op toegerust? Wat is het antwoord van het college op zijn vraag?

Lees hier de eerste reactie van GroenLinks op het rapport.