Vandaag bespreek de gemeenteraad de Programmabegroting 2012. In de Programmabegroting geeft het college aan wat het wil bereiken in 2012, wat de gemeente daarvoor gaat doen en wat de kosten hiervan zijn. Lees meer voor de bijdrage van GroenLinks Utrecht fractievoorzitter Marry Mos.

Tegen de wind in!

Voorzitter!
Ondanks de financiële krapte slaagt het college erin om te investeren in mensen, milieu en in wijken. Op het gebied van onderwijs, re-integratie, cultuur, groen en leefbaarheid. Utrecht laat zien dat je op een slimme en sociale manier kan bezuinigen. Door de gemeentelijke organisatie te moderniseren èn de eigen kracht van bewoners te versterken, werken we als Utrecht aan een groene en sociale stad mét een solide begroting.

Een stad die niet geregeerd wordt vanuit angst voor alle ontwikkelingen van buiten. Maar een stad waarin we met open vizier en een frisse blik de problemen van deze tijd aanpakken. In Utrecht mag je – zoals Nasrdin Dchar afgelopen vrijdag tijdens de uitreiking van de Gouden Kalveren - trots zijn op jezelf en je identiteit. Van daaruit kun je investeren in elkaar en in de leefomgeving. Dat is waar dit college aan werkt.

Met dit kabinetsbeleid, de aanhoudende economische crisis en de ingestorte huizenmarkt, fietsen we als Utrecht tegen de wind in, op weg naar een groene, sociale en levendige samenleving.

Als 10-jarig meisje fietste ik elke dag kilometers over de dijk en langs de weilanden naar school. Weer en wind trotserend. Wat had ik toen overigens graag een elektrische fiets gehad. Uit ervaring weet ik dat tegen de wind in fietsen moed en uithoudingsvermogen vraagt. Precies die moed en dat uithoudingsvermogen hebben we nodig als de storm straks over Utrecht trekt.
GroenLinks is er in ieder geval klaar voor.

Financieel gezond

Voorzitter!
GroenLinks kiest voor een financieel gezonde stad. Het weerstandsvermogen is op peil. De risico’s zijn goed in beeld. En de bezuinigingen liggen op koers. Dat is een prestatie op zich. De wethouder financiën heeft extra mogelijkheden gevonden om te bezuinigen. Dit levert ten minste 1 miljoen euro structureel per jaar op. Zo wordt in deze begroting bespaard door een andere afschrijvingssystematiek. En dat is logisch, want thuis schaf je ook geen nieuwe fiets aan als de oude nog goed mee kan.

Het college werkt hard aan de modernisering van de gemeentelijke organisatie. Dat brengt onzekerheid met zich mee voor medewerkers. Snelheid en zorgvuldigheid bij deze reorganisatie is dan ook geboden. En scherpe sturing op het eindresultaat: een vraag- en wijkgerichte organisatie.

GroenLinks vraagt expliciet aandacht voor een goede dienstverlening tíjdens de verbouwing. De eerste ervaringen bij sociale zaken leren dat de dienstverlening compleet op z’n gat kan komen te liggen tijdens een reorganisatie. Dat is juist niet de bedoeling. Daarom mijn vraag aan wethouder Kreijkamp: ‘Welke acties gaat u ondernemen om te zorgen dat de dienstverlening in de hele gemeente de komende jaren op peil blijft?’

Ook vragen wij de wethouder ervoor te zorgen dat de modernisering daadwerkelijk leidt tot een vermindering van 33 miljoen euro structurele uitgaven in de gemeentelijke organisatie vanaf 2012.

Voorzitter!
De optimalisatietaakstelling voor het stationsgebied heeft het college op papier geregeld, door de bouw van de Westpleintunnel uit te stellen naar de tweede fase stationsgebied. En het gereserveerde geld in fase 1 te houden. Financieel technisch kan dat, maar GroenLinks besteedt van de 15,8 miljoen euro liever 9 miljoen euro aan het openmaken van het zuidelijk deel van de Catharijnesingel. Dat was tenslotte een belangrijke reden voor de Utrechtse bewoners om het stationsgebied aan te pakken. Het resterende bedrag kan dan wél gebruikt worden voor de optimalisatietaak. Graag een reactie hierop van de wethouder.

Voor GroenLinks staat bij de aanpak van het stationsgebied verbetering van de leefbaarheid van de omgeving voorop. Niet alleen als het af is, maar zeker ook tijdens de verbouwing. De vele losse projecten hebben grote consequenties voor veel burgers. Iedereen die wel eens door het gebied fietst weet wat ik bedoel. Daarom is het belangrijk om tijdens de uitvoering meer prioriteit te geven aan de bereikbaarheid en toegankelijkheid voor fietsers en mensen met beperkingen.

GroenLinks vindt het belangrijk dat de ontwikkelingen in de 2e fase van het stationsgebied in samenhang worden aangepakt. Wij willen dat er een structuurvisie komt op het Jaarbeursterrein in relatie tot de omgeving, zoals Het Westplein, de Van Zijstweg en de Kanaalzone achter de Jaarbeurs. Dit in samenhang met autoverkeer, openbaar vervoer, fiets en looproutes. En met natuurlijk extra aandacht voor luchtkwaliteit, geluid en leefbaarheid.

Er ligt een flinke opgave voor de wethouder stationsgebied en de wethouder verkeer om op verkeerszaken in en rond het stationsgebied samen op te trekken en te zorgen voor goede aansluitingen.

Zwaar weer

Voorzitter!
Ook de vastgoedmarkt verkeert in zwaar weer. De aanhoudende economische crisis en de ingestorte vastgoedmarkt, dwingen ons tot scherpere keuzes. Daarom hebben wij als GroenLinks bij de Voorjaarsnota gevraagd om een brede discussie over welke bouwopgaven op gebied van wonen, bedrijven, kantoren en winkels we nog willen realiseren en faciliteren. Het is daarbij belangrijk alle ontwikkelingen en opgaven goed tegen het licht te houden. Wat GroenLinks betreft moeten we bereid zijn hierin harde keuzes te maken. Daarbij sluiten wij ontwikkelingen als Rijnenburg en eventuele binnenstedelijke locaties niet uit. GroenLinks is blij dat het college snel komt met die kritische blik op alle bouwopgaven in de stad. Graag horen we hoe het college dit samen met alle betrokkenen (bewoners, wijkraden, ontwikkelaars, ondernemers) gaat oppakken.

Een deel van onze zorgen richt zich op de ontwikkeling van Leidsche Rijn. GroenLinks legt prioriteit bij het afbouwen van Leidsche Rijn boven andere nieuw te ontwikkelen gebieden. We moeten dan ook bedenken hoe we dat op een verantwoorde wijze kunnen doen. We horen graag van wethouder Bosch of zijn specifieke ‘herijking van Leidsche Rijn’ nog komt voor zijn vertrek.

Daarnaast ligt onze prioriteit bij het geven van een nieuwe invulling aan leegstaande kantoren. Het biedt een kans om kantoren te transformeren tot bedrijfsverzamelgebouwen en studentenwoningen. GroenLinks vraagt het college op deze ontwikkeling in te zetten. Ook dagen wij het college uit een creatieve en actieve invulling te geven aan braakliggende terreinen. Daar waar bouwprojecten een aantal jaar worden uitgesteld, ontstaat de mogelijkheid om de ruimte tijdelijk te benutten. Zeker met het oog op onze kandidatuur voor Culturele Hoofdstad denkt GroenLinks aan het tijdelijk creëren van bruisende culturele plekken.

Cultuur

Voorzitter!
De cultuursector zit in zwaar weer. De bezuinigingen van het rijk en provincie betekenen dat er zo’n 10 miljoen euro minder beschikbaar is per jaar. Tegelijkertijd zijn er minder inkomsten uit bijvoorbeeld sponsoring. Dat stelt hoge eisen aan het cultureel ondernemerschap en aan ons eigen cultuurbeleid. Daarin zullen wij als raad, gezamenlijk, verstandige keuzes moeten maken. Wat GroenLinks betreft kijken we kritisch naar het aantal accommodaties en de mogelijkheid om bepaalde festivals en organisaties samen te voegen. De ambitie van het college om de Culturele Hoofdstad overeind te houden is goed voor de stad en goed voor de economie. GroenLinks is dan ook blij dat het CDA en de VVD ook achter deze ambitie staan.

Ook de Raad moet bezuinigen

Voorzitter!
Bij de voorjaarsnota heeft GroenLinks aangegeven dat we ook als raad zelf moeten bezuinigen. Inmiddels liggen er concrete voorstellen om hieraan concreet invulling te geven. Bij de slotbehandeling van de begroting zullen we hiervoor een amendement indienen.

Groen en duurzaam

Voorzitter!
Groen in de straat en in de buurt is belangrijk voor mensen.
Daarom vindt GroenLinks het fijn dat de Wijkgroenplannen op streek raken.
Bewoners zijn actief betrokken bij het zichtbaar groener maken van straten en buurten en daar zijn we trots op. Het vergroot het woongenot van mensen en de aantrekkelijkheid van buurten.

Voorzitter!
Niet alleen groen in de stad is belangrijk. Ook het groen rondom de stad vraagt onze aandacht. Het rijk verwacht wél dat we Leidsche Rijn afbouwen maar verzuimt om de portemonnee te trekken voor het groen rond de stad en verbreekt hiermee haar belofte.

GroenLinks kiest ervoor om, in afwachting van toekomstige realisatie van de oorspronkelijke plannen, het gebied rondom Haarzuilens zich op natuurlijke wijze te laten ontwikkelen. De komende jaren willen we dat het gebied toegankelijk gemaakt wordt voor bewoners door er natuurlijke paden in aan te leggen. Hiermee houden we Haarzuilens groen en vrij van villa’s en commerciële activiteiten.

We zijn heel blij dat het energieplan in het voorjaar is vastgesteld met een enorm breed draagvlak vanuit de Raad. Het energieplan is niet alleen een plan van de gemeente, maar ook een plan voor de stad. Ook ondernemers nemen hun verantwoordelijkheid. Zo­ tekende wethouder De Rijk onlangs een akkoord met de Utrechtse Hotels over 30% CO2 reductie. Dit is een goede stap van de velen die nog gaan komen. We moeten samen met woningbouwcorporaties, bedrijven, bewoners en maatschappelijke organisaties aan de slag om de uitstoot van koolstofdioxide (CO2) omlaag te krijgen. Een doelstelling van 30% reductie in 2020 vraagt om een jaarlijkse afname van 3%. Dat is niet niks en vraagt om structurele aandacht voor dit onderwerp.

Verkeer

Voorzitter!
Ik zei het al eerder, er pakken zich donkere wolken samen boven de stad. En nergens is zwaar weer vervelender dan op fietspaden of fietsbruggen. Toch zijn we enorm verheugd dat deze dossiers door de wethouder zijn vlot getrokken. Net als de tram naar de Uithof. Ik ben ongelooflijk trots dat het college vanaf half oktober begint met het verwijderen van de parkeerplaatsen uit het Zocherplantsoen aan het Lucas Bolwerk en later start met het autovrijmaken van het Janskerkhof. Tegelijkertijd zijn er ook veel oude dossiers op gebied van de auto onder deze wethouder in uitvoering. Maar dat is inherent aan besturen. GroenLinks blijft haar uiterste best doen om zwart auto asfalt te vervangen door rood fiets asfalt en de groei van het autoverkeer te halveren. Dit vraagt om een flinke hoeveelheid doorzettingsvermogen en een hele lange adem.

Sociaal

Voorzitter!
Utrecht is een levendige en veerkrachtige stad. Een stad waarin talent de kans krijgt om zich te ontwikkelen. Een stad waarin we tegen de storm in een sociaal beleid in stand weten te houden. Een stad waarin iedereen welkom is en veilig moet kunnen zijn. Van homoseksuelen tot asielzoekers en vluchtelingen.

Een stad waar mensen zich inzetten voor elkaar en hun directe leefomgeving. En waar mensen die extra steun nodig hebben, dit krijgen. Emancipatie en eigen kracht zijn hierbij sleutelwoorden. Dit is overigens niet hetzelfde als mensen aan hun lot overlaten.

Om eigen kracht vrij te maken en zelfsturing mogelijk te maken is investeren in mensen noodzakelijk. Door middel van Vernieuwend Welzijn werken we aan een sociale stad die voorbereid is op de toekomst. GroenLinks is daar trots op.

Voorzitter!
Mensen met een handicap of een chronische ziekte moeten de grootste klappen van dit kabinetsbeleid opvangen. Juist deze groep heeft veel minder mogelijkheden om zuiniger te leven en minder kansen om aan het werk te komen en te blijven Het aantal mensen dat onder de armoedegrens gaat zakken, zal steeds groter worden. GroenLinks maakt zich daar zorgen over. Voor deze groepen moeten we ons als Utrecht sterk blijven maken. Bij de voorjaarsnota hebben wij onze zorgen geuit over de voorgenomen bezuiniging op het leerlingenvervoer. De eerste uitwerking hiervan heeft onze zorgen niet weggenomen! Wat GroenLinks betreft zoekt het college naar een bezuiniging die niet de meest kwetsbare mensen treft.

Het aantal vluchtelingen en asielzoekers dat op straat leeft groeit fors sinds het aantreden van dit kabinet. In Utrecht hebben we al te maken met zo’n 200 mensen. Waarvan het grootste deel afkomstig is uit Somalië en niet terug naar huis kan. Als we niets doen zal er een steeds groter wordende groep op straat verblijven. Is dat wat de VVD wil? Daarom vraagt GroenLinks deze wethouder om een voorstel te doen aan de raad hoe we dit probleem behapbaar kunnen maken.

Voorzitter!
GroenLinks is bezorgd over de groei van het aantal mensen met een uitkering en de oplopende tekorten bij sociale zaken. We vinden het dan ook verstandig dat het college een risicoreservering van 15 miljoen heeft opgenomen in het weerstandsvermogen om de tekorten op werk en bijstand en de WSW op te vangen. Voor 2012 was een overschot op het I-deel ingeboekt van 4 miljoen, terwijl wij andere signalen over de prognose krijgen. Voor ons is niet duidelijk hoe dit in de begroting is verwerkt. Daarnaast zien wij over UW-bedrijven niet concreet iets terug in de begroting, terwijl we al jaren achter een structureel tekort aanlopen. Kortom, naar ons idee is het tekort groter dan de begroting nu doet vermoeden. Graag een reactie van de wethouder hierop.

GroenLinks krijgt ook signalen dat de dienstverlening binnen sociale zaken vastloopt en mensen bijvoorbeeld niet worden doorverwezen naar een traject. Klopt dat? Klopt het dat we in 2011 misschien wel daardoor geld overhouden op het W–deel? En hoe zit het dan met de investeringen op uitstroom via werk?

GroenLinks is niet de partij van de sombere blik. Wij zetten dilemma’s graag om in uitdagingen. En steken liever onze nek uit, dan onze kop in het zand. Daarom staan wij een herijking van het masterplan sociale zaken en het re-integratiebeleid voor. Door mensen versneld te laten uitstromen naar werk, kunnen we de groei van het aantal uitkeringsgerechtigden stoppen. We moeten al onze re-integratiemiddelen inzetten op het creëren van banen. Dat sluit ook aan bij de speerpunten in ons Economisch beleid.

Daarom vragen wij aan de wethouders Den Besten en De Rijk om met spoed te komen met concrete voorstellen om het aantal banen voor uitkeringsgerechtigden te laten toenemen. En daar nadrukkelijk de Utrechtse ondernemers bij te betrekken.

Voorzitter!
Er komt zwaar weer aan, zoveel is zeker. Maar zelfs de beste meteoroloog kan niet verder voorspellen dan een dag of vijf. Ook wij weten niet hoe zwaar de storm zal zijn die straks over de stad heen raast. Dit college ziet de donkere wolken hangen en neemt haar voorzorgsmaatregelen. Utrecht houdt haar rug recht en trotseert de storm. Om dé sociale, groene en open stad te blijven.

Marry Mos
Donderdag 6 oktober 2011