Wat speelt er precies?
Vrouwen zijn nog steeds niet altijd veilig, niet op straat en niet in hun eigen huis. Femicide is vaak het einde van vaak jarenlange controle, stalking en geweld. Ongeveer 60 tot 70% van deze moorden wordt gepleegd door een (ex-)partner; één op de vijf vrouwen krijgt ooit te maken met fysiek of seksueel huiselijk geweld. Dat zijn schrikbarende cijfers. En het gaat natuurlijk om veel meer dan cijfers: het zijn levens, gezinnen en gemeenschappen die kapotgaan. Het is onaanvaardbaar dat voor vrouwen veiligheid niet vanzelfsprekend is; dat het bijna “normaal” is dat vrouwen ’s avonds telkens om zich heen kijken of er gevaar dreigt; of dat mannen hun ex-partner vermoorden uit jaloezie.
Wat doet Utrecht al?
Er is al belangrijke basiszorg: laagdrempelige hulp, vrouwenopvang, het AWARE-alarm (GPS) bij stalking, en het actieoverleg femicide met politie, OM en Veilig Thuis. Bij acute situaties wordt een tijdelijk huisverbod ingezet. Deze maatregelen redden levens en moeten versterkt worden. Er komen ook nieuwe financiële middelen vanuit het Rijk om de veiligheid van vrouwen te vergroten.
Wat moet er nog meer gebeuren?
Binnenkort bespreken we dit onderwerp opnieuw in de gemeenteraad. Er komt in Utrecht een bewustwordingscampagne om patronen van intieme terreur en stalking beter te leren herkennen. Utrecht doet mee aan landelijke proeftuinen Kind- en Gezinsbescherming en wil vaker preventief ingrijpen, zoals het inzetten van een tijdelijk huisverbod ook zonder eerdere melding bij de politie. Wij willen die aanpak steunen en intensiveren. Zo dienen we samen met de PvdA en D66 een voorstel in om een centrum tegen gendergerelateerd geweld op te zetten, waar mensen die te maken hebben (gehad) met dwingende controle, stalking, huiselijk en/of seksueel geweld terecht kunnen. We hebben voorstellen gedaan om signalen uit de omgeving van slachtoffers (kappers, sportclubs, werkgevers, etc.) eerder op te pikken. Ook dienen wij een voorstel in om te werken met een 24-uurs verblijfsontzegging voor daders die vrouwen op straat lastig vallen, zodat zij meteen moeten vertrekken - in plaats van dat het slachtoffer moet vertrekken.
En wat kan je doen met die beruchte ‘donkere steegjes’?
Utrecht gaat ‘schouwen met Vrouwen’: samen in de buurt kijken waar vrouwen zich onveilig voelen. Hoe zit het met licht? Hoe is de begroeiing? GroenLinks wil dat dit jaarlijks gebeurt. Daarnaast hebben we bijvoorbeeld een voorstel gesteund waarin de gemeente wordt opgeroepen om werk te maken van mannenemancipatie. De basis van het probleem ligt namelijk ook bij culturele, vastgeroeste ideeën over mannelijkheid en man-vrouw verhoudingen.
Is het probleem van femicide daarmee breder dan puur het geweld?
De strijd tegen femicide is niet los te zien van vrouwenrechten: economische zelfstandigheid en sociale netwerken. Utrecht sluit aan bij het VN RESPECT Women-kader: bescherming én versterking van vrouwen in hun omgeving. Alleen dan doorbreken we patronen en voorkomen we dat gewelddadige relaties escaleren.