Het is weer zo ver: op dit moment vindt er een grote klimaatconferentie plaats waarin wereldleiders samenkomen om –hopelijk- de klimaatcrisis aan te pakken. Het is al de 27e conferentie, en hoewel de tijd dat dit ons hoopvol stemde inmiddels wel voorbij is, blijft het belangrijk dat het klimaat bovenaan de agenda van de wereldpolitiek staat. 

Deze keer vindt de conferentie plaats in Sharm-El-Sheikh, Egypte. En dat wringt. Egypte staat niet bekend om haar vooruitstrevende klimaatpolitiek. Sterker nog, het land heeft weinig interesse in nieuw klimaatbeleid ontwikkelen en hoopt vooral meer toeristen naar het land te lokken door de COP27 te organiseren. Daarnaast kent Egypte een dramatische staat van dienst als het gaat om het respecteren van mensenrechten. Afgelopen week nog zijn tientallen klimaatactivisten gearresteerd. Talloze klimaatwetenschappers zitten in de gevangenis. Het recht op demonsteren, de vrijheid van meningsuiting en de persvrijheid staan in Egypte al decennia onder druk.  

Hoewel samenwerking met de héle wereldgemeenschap nodig is om de enorme klimaatuitdagingen waar we voor staan aan te gaan, moeten we onszelf tegelijkertijd de vraag stellen: in hoeverre valt er met autoritaire regimes zonder enig ontzag voor mensenrechten, vrouwenrechten of rechten van LHBTIQ+-personen samen te werken? Hoe kunnen we mensenrechten en klimaatrechten zo van elkaar lostrekken, terwijl zij onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn, zoals ook in het Klimaatakkoord van Parijs bindend is vastgelegd? Of, zoals een Egyptische activist het onlangs zeer treffend verwoordde: ''Hoe kan een land zijn eigen toekomst bespreken, laat staan die van de planeet, wanneer mensen er in de gevangenis gegooid worden, systematisch gemarteld worden en gedood worden?''   

Dat brengt ons bij de volgende klimaatconferentie, in 2023. Locatie? Saudi-Arabië. Wat mensenrechten betreft staat dat land er zo mogelijk nog slechter op dan Egypte. Zo schrijft Amnesty: “De vrijheid van meningsuiting wordt ernstig beknot, er worden regelmatig executies en lijfstraffen uitgevoerd, er vinden oneerlijke rechtszaken plaats, de sjiitische minderheid wordt stelselmatig gediscrimineerd en vrouwen hebben veel minder rechten dan mannen. Wie zich hierover kritisch uitlaat, wordt zwaar gestraft.” Op moord, verkrachting, gewapende overval, hekserij, overspel, sodomie, homoseksualiteit en geloofsafval staat de doodstraf in Saudi-Arabië. Zoals Jelmer Mommers schrijft in de Correspondent: “Zo gaan twee cruciale jaren voor de wereldwijde klimaatonderhandelingen verloren in de schaduw van autoritaire regimes. Zonder weerwoord, zonder druk op de ketel, en zonder rechtvaardigheid voor de mensen om wie het allemaal te doen is.” Zijn dit de plekken waar een grote klimaattop plaats moet vinden, waar het recht van iedereen op een gezonde, eerlijke toekomst centraal staat? GroenLinks vindt van niet.  

Onze burgemeester, Sharon Dijksma neemt dit jaar deel aan de top in Egypte, vanuit haar rol als speciaal klimaatgezant van het stedennetwerk van de VN. Dankzij de inspanningen van onze burgemeester wordt er dit jaar tijdens de COP voor het eerst besproken hoe steden beter betrokken kunnen worden bij de klimaatonderhandelingen en het mondiale klimaatbeleid. Dat is belangrijk: steden hebben een essentiële rol in de aanpak van de klimaatcrisis. Vanuit haar rol in het stedennetwerk heeft onze burgemeester mogelijk een voet tussen de deur om de locatie van COP's bespreekbaar te maken. En wat ons betreft is dat een kans die zij niet mag laten liggen. Daarom vragen wij haar om er binnen het VN-stedennetwerk voor te pleiten dat de mensenrechtensituatie in een gastland een substantiële rol moet spelen wanneer opnieuw een locatie voor een COP gevonden moet worden. Utrecht, onze mensenrechtenstad Utrecht, moet zich hier hard voor maken.