Voorzitter, als ik moet uitleggen wat een voorjaarsnota is, aan vrienden of familie, gaat het snel over cijfers en getallen. Dat klinkt snel kil en technisch. Maar achter de getallen gaat een wereld aan keuzes schuil. En die keuzes zijn bepalend voor de stad. Die keuzes gaan mensen voelen. En daarom roept deze voorjaarsnota ook gevoelens op bij mij. Dubbele gevoelens: variërend van boosheid en verdriet naar ook trots en hoop. Laat ik beginnen met die boosheid. Boos, omdat we in dit land hadden kunnen werken aan een andere samenleving, waar niet de winst, maar waar welzijn en geluk bovenaan hadden gestaan. Waar de rijkdom van dit land eerlijker verdeeld zou worden en waar verantwoordelijkheid genomen zou worden voor de planeet. Waar een overheid keuzes maakt in plaats van uitstelt. En waar een overheid er is voor de mensen die het hardste nodig hebben in plaats zich terugtrekt.

En dat maakt mij ook droevig, omdat wij hier die consequenties terugzien van de keuzes uit Den Haag. Er is een prestatiemaatschappij gecreëerd waarin mensen uitvallen en de zorgvraag toeneemt. Maar de middelen en de mensen ontbreken. 

Gallisch dorpje
Laten we eerlijk zijn, Utrecht is een linkse en progressieve stad in een rechts land. Het voelt soms alsof we dat Gallisch dorpje zijn, dat blijft vechten. En die strijd is niet zonder slag of stoot. Maar Utrecht – dat Gallisch dorpje-, geeft nog niet op in deze strijd. Dat stemt me hoopvol. Als Utrecht, laten we keer op keer zien dat het anders kan. Dat het anders moet. Voor GroenLinks betekent dat een aantal dingen: we hebben onze prioriteiten scherp én we durven als overheid te sturen en regie te nemen. Utrecht is Utrecht om een aantal redenen: Utrecht is Utrecht omdat we naar elkaar omkijken. We reiken de helpende hand, bieden perspectief aan de mensen die het allerhardst nodig hebben en we laten ze niet in de steek. Utrecht is Utrecht omdat we de verschillen  verkleinen en we durven daar op te sturen. Utrecht is Utrecht omdat we liever kiezen voor structurele maatregelen dan voor korte termijnacties, omdat die nodig zijn voor een duurzame en leefbare toekomst. Niet voor niks hebben we daarom in het coalitieakkoord drie prioriteiten afgesproken en als GroenLinks staan we hier pal achter. We willen een stad waar we de ongelijkheid tegengaan door eerlijke kansen, waar we inzetten op betaalbaar wonen en zorgen voor groen en klimaatbestendig Utrecht.

Daarom ben ik ook trots om te zien hoe deze prioriteiten overeind blijven in deze voorjaarsnota. Er liggen bezuinigingen op tafel, maar ook dan moeten we naar deze principes handelen. En in deze voorjaarsnota zien we dat daar voor wordt gekozen en soms zelfs in wordt geïnvesteerd.

Ik neem u kort mee hoe we als GroenLinks deze prioriteiten terugzien in de voorjaarsnota:  

Gelijke kansen 
We zien als GroenLinks ook het tekort bij de zorg, waardoor we moeten bezuinigen. We zien dat er wat nodig is om het systeem van de zorg houdbaar te houden. Wat GroenLinks betreft doen we dat op een manier waarbij we altijd oog houden voor de meest kwetsbare mensen. We kunnen ons daarom in de maatregelen die het college opstelt herkennen, maar we zijn er niet van overtuigd dat we álles in het sociaal domein moeten oplossen. Onze Utrechtse aanpak is ons veel waard en is één van de redenen waarom we als GroenLinks in deze stad meebesturen. Stoppen met bepaalde voorzieningen omdat het Rijk dat niet bekostigd, raakt wat ons betreft te veel de meest kwetsbare inwoners die ons nodig hebben. We zullen daarom met een voorstel komen om ook breder in de begroting te kijken. En om te werken aan die bestaanszekerheid, is de gemeente nodig. Denk bijvoorbeeld aan onze succesvolle schuldenaanpak om mensen perspectief te bieden, zoals afgesproken in het coalitieakkoord. Daar blijven we op inzetten.

Diversiteit en inclusie
In deze voorjaarsnota zien we ook extra investeringen voor eerlijke kansen. Het is dit jaar 150 jaar geleden dat de slavernij werd afgeschaft. Eind deze maand wordt het Keti Koti-monument onthuld om hier bij stil te staan. Een belangrijke stap in erkenning voor velen. En laten we niet vergeten, de verschillen in kansen werken nog altijd door in het heden. De gemeente moet daarom een plek zijn, waar iedereen zich in herkent  én waar iedereen kansen krijgt. Daarom is diversiteit en inclusie van de organisatie noodzakelijk, zoals voorgesteld in de voorjaarsnota.

Betaalbaar wonen 
Ook op betaalbaar wonen blijven we inzetten. Geen mens hoort op straat te slapen. Dat betekent dat we alles moeten doen om de wooncrisis op te lossen. Er staan ruim 1500 huizen leeg in Utrecht, terwijl anderen geen dak boven hun hoofd hebben. We zijn daarom blij met de veel strengere leegstandsaanpak en de maatregelen die we hebben afgesproken in het coalitieakkoord. Wonen is een recht. Ook hier durven als overheid regie te nemen, door grond op te kopen, en te investeren in betaalbare huisvesting. GroenLinks staat daar vierkant achter.

Klimaatbestendige stad
Voor een klimaatbestendige stad zetten we in maatregelen die essentieel zijn. Binnenkort raakt, als wij geen actie ondernemen, het hele stroomnet overbelast, de zogenaamde netcongestie. We moeten hier als gemeente in investeren om de vraag naar schone energie aan te kunnen. Die stap nemen we. Wanneer we klimaatmaatregelen nemen, denken we altijd als eerste aan die mensen voor wie dit niet betaalbaar is. Dat betekent bijvoorbeeld dat we meer woningen gaan isoleren en we verkennen of we zonnepanelen op het dak gaan leggen voor mensen die dat zelf niet kunnen betalen: Groen en links hand in hand. Ook voor het klimaat nemen we regie als overheid. Noodzakelijke voorzieningen moet je niet aan de markt overlaten. Daarom zijn we trots op het feit dat we als gemeente deel gaan nemen aan water, energie en warmtevoorzieningen. Zo sturen we op wat van waarde is in plaats van op winst.

Prioriteiten
Voorzitter, de prioriteiten zijn voor GroenLinks helder en wat ons betreft blijven we naar die principes handelen. Juist in die moeilijke tijden moet de gemeente aan het roer staan om de goede kant op te sturen.

Ik startte met die mix aan tegenstrijdige emoties. Maar uiteindelijk overheerst het gevoel van strijdbaarheid. Want we weten hier als Utrecht wat van waarde is. Daar zullen wij voor blijven strijden. Voor het klimaat. Voor de Utrechters die dat het hardste nodig hebben. Voor gelijkheid. Dat maakt Utrecht, Utrecht.